Αγία Ζώνη II: Ανοιχτό το ενδεχόμενο δολιοφθοράς

Ως εκ τούτου, αφήνεται ανοιχτό το σενάριο της δολιοφθοράς ή της σκοπούμενης παράλειψης.

Στις 10 Σεπτεμβρίου 2018 η ΕΛΥΔΝΑ δημοσίευσε την προσωρινή έκθεση διερεύνησης της βύθισης του «Αγία Ζώνη ΙΙ», χαρακτηρίζοντάς το «πολύ σοβαρό ναυτικό ατύχημα» εξαιτίας της μεγάλης περιβαλλοντικής ρύπανσης που προκάλεσε.

Τρεις μήνες μετά –τον Δεκέμβριο του 2018-, ενώ η έρευνα ήταν σε εξέλιξη για να κατατεθεί η τελική έκθεση που θα απαντούσε στο γιατί βυθίστηκε το δεξαμενόπλοιο, η ΕΛΥΔΝΑ για πρώτη φορά από το 2012 που πραγματοποιεί διερευνήσεις ανακοινώνει πως δεν θα την ολοκληρώσει, γιατί «μετά την αξιολόγηση των στοιχείων που συλλέχθηκαν κρίθηκε ότι το περιστατικό δεν χρήζει περαιτέρω τεχνικής διερεύνησης από την Υπηρεσία, καθόσον δεν εμπίπτει στην έννοια του ναυτικού ατυχήματος σύμφωνα με τα ισχύοντα τόσο στην ελληνική νομοθεσία (ν. 4033/2011) όσο και στην Ευρωπαϊκή Οδηγία Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων (Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/18/Ε.Κ.)», ενώ αξιολογήθηκε ως περιστατικό εκτός πεδίου αρμοδιότητας ΕΛΥΔΝΑ.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Ελεύθερου Τύπου, για το «Αγία Ζώνη ΙΙ», ενώ συνέτρεχαν όλοι οι λόγοι να χαρακτηριστεί «μεγάλο ναυτικό ατύχημα», όπως και έγινε αρχικά στην προσωρινή έκθεση, ο μόνος λόγος για να αποχαρακτηριστεί αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρχει δόλος.

Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό του Διεθνή Οργανισμού Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ), που έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία, ο όρος «ναυτικό ατύχημα» δεν περιλαμβάνει σκόπιμη ενέργεια ή παράλειψη, με την πρόθεση να προκληθεί βλάβη στην ασφάλεια πλοίου, ατόμου ή του περιβάλλοντος.

Συγκεκριμένα, ναυτικό ατύχημα είναι κάθε συμβάν ή ακολουθία συμβάντων που κατέληξε σε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα, τα οποία έλαβαν χώρα σε άμεση σύνδεση με τις λειτουργίες του πλοίου:

α) θάνατο η σοβαρό τραυματισμό ατόμου,
β) απώλεια ατόμου από πλοίο,
γ) απώλεια, τεκμαιρόμενη απώλεια πλοίου ή εγκατάλειψη πλοίου,
δ) υλική ζημιά σε πλοίο,
ε) προσάραξη ή ανικανότητα (ακυβερνησία) πλοίου να πλεύσει ή εμπλοκή πλοίου σε σύγκρουση
στ) υλική ζημιά στη ναυτική εξωτερική υποδομή σε ένα πλοίο, η οποία θα μπορούσε να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την ασφάλεια του πλοίου, άλλου πλοίου ή ενός ατόμου,
ζ) σοβαρότατη ζημιά στο περιβάλλον ή ενδεχόμενο πρόκλησης σοβαρότατης ζημιάς στο περιβάλλον η οποία προκλήθηκε από τη ζημιά ενός πλοίου ή πλοίων,
η) ο όρος «ναυτικό ατύχημα» δεν περιλαμβάνει σκόπιμη ενέργεια ή παράλειψη, με την πρόθεση να προκληθεί βλάβη στην ασφάλεια πλοίου, ατόμου ή του περιβάλλοντος.

Τι αναφέρει η προσωρινή έκθεση του ΕΛΥΔΝΑ

Στην προσωρινή έκθεση περιγράφεται αναλυτικά τα όσα έχουν δηλώσει οι ναυτικοί ότι συνέβησαν πάνω στο πλοίο τις κρίσιμες ώρες. Συγκεκριμένα, 7 από τα 11 μέλη του πληρώματος με εντολή του πλοιάρχου έφυγαν από το πλοίο για να φάνε και ξεκουραστούν. Στις 23:30 ο πλοίαρχος αποφάσισε να βγει και αυτός με το δόκιμο μηχανής, αφήνοντας το πλοίο με δύο άτομα.

Στις 00:30 ο μηχανοδηγός κατέβηκε στο μηχανοστάσιο για έλεγχο, χωρίς να παρατηρεί κάτι ασυνήθιστο. Στη 1:00 ο μηχανοδηγός άκουσε έναν έντονο θόρυβο -κρότο απροσδιορίστου προέλευσης-, με αποτέλεσμα να ξαναπάει στο μηχανοστάσιο, χωρίς να διαπιστώνει εισροή υδάτων. Στις 1:30-1:35 το πλοίο παίρνει δεξιά κλίση. Ειδοποιούν τηλεφωνικά τον πλοίαρχο, κι αυτός ειδοποιεί λάντζες του Κερατσινίου να φτάσουν στο σημείο. Στις 2:10 ένα κοντινό πλοίο προσπαθεί να μιλήσει με το πλήρωμα του «Αγία Ζώνη ΙΙ» και ειδοποιεί το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά. Στις 4:10 βυθίζεται ολοκληρωτικά.

Η ΕΛΥΔΝΑ ιδρύθηκε το 2011 και, αν και υπάγεται στο Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος, έχει γνωμοδοτικό χαρακτήρα και όχι εκτελεστικό. Οι διερευνήσεις των ναυτικών ατυχημάτων δηλαδή που πραγματοποιεί είναι ανεξάρτητες από τις ποινικές, αστικές, πειθαρχικές και διοικητικές έρευνες που διενεργούνται με σκοπό να καθορίσουν το ποιος φταίει και να αποδώσουν ευθύνες. Η έρευνα που κάνει είναι αποκλειστικά για να εξακριβώσει τα αίτια που προκάλεσαν το ναυτικό ατύχημα ή συμβάν, με σκοπό την πρόληψη παρόμοιων ατυχημάτων στο μέλλον, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτόν στην ενίσχυση της ασφάλειας στη ναυσιπλοΐα συνολικά.