Οι επιστήμονες εξηγούν: Γιατί οι έφηβοι πρέπει να πηγαίνουν σχολείο μετά τις 10 το πρωί

Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα «Το Βήμα», μελέτες που έρχονται από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού έχουν αποδείξει πως το πρώτο κουδούνι στα σχολεία πρέπει να χτυπά αργότερα. Την ίδια στιγμή επιστήμονες επισημαίνουν πως το ίδιο πρέπει να συμβεί και σε ό,τι αφορά τα Πανεπιστήμια, αλλά και την έναρξη ωραρίου εργασίας για τους ενηλίκους.

Όπου υιοθετήθηκαν τέτοιου είδους ελαστικότερα ωράρια τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά σε ό,τι αφορούσε τις σχολικές, τις ακαδημαϊκές και τις εργασιακές επιδόσεις.

Ο δρα Πολ Κέλι, ερευνητής του τμήματος για τον Ύπνο, τους Κιρκαδικούς Ρυθμούς και τη Νευροεπιστήμη της Μνήμης στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Βρετανίας έχει ήδη διεξάγει σε πολλές πιλοτικά προγράμματα σε σχολεία αλλά και πανεπιστήμια, στο πλαίσιο των οποίων η ημέρα ξεκινά μία, δύο ή και αρκετές ώρες αργότερα από το συνηθισμένο. Και, όπως ανέφερε στην εφημερίδα ο Κέλι, το τέλος του «δυνάστη» που δεν είναι άλλο από το πρωινό ξυπνητήρι, μόνο οφέλη έχει φανεί να φέρνει.

«Οι ανάγκες για ύπνο αλλάζουν σημαντικά με βάση της ηλικία μας», είπε. «Είναι πολύ διαφορετικές για ένα βρέφος που χρειάζεται να κοιμάται 12-14 ώρες μέσα στη ημέρα έως έναν ηλικιωμένο που ξυπνά τα χαράματα καθώς δεν χρειάζεται άλλον ύπνο. Σε γενικές γραμμές ως την ηλικία των 20 ετών το άτομο αρχίζει σταδιακά να μένει ξύπνιο περισσότερο τη νύχτα, με αποκορύφωμα την εφηβεία».

Τα πώς και τα πού του ύπνου όμως, αποτελούν «προσωπική υπόθεση», επισημαίνει ο ίδιος. «Υπάρχει και ο χρονότυπος του κάθε ανθρώπου, το αν είναι πρωινός ή βραδινός τύπος και αυτό πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Οι άνθρωποι διαφέρουν σε κάθε ηλικία αλλά διαφέρουν και με βάση την ηλικία τους».

Τι προτείνει ο ειδικός; Έναρξη σχολικών μαθημάτων το νωρίτερο στις 9 το πρωί για τα παιδιά του δημοτικού σχολείου, το νωρίτερο στις 10 με 11 για τους έφηβους και ακόμη και μετά τις 12 το μεσημέρι για τους φοιτητές. Όταν μάλιστα ο Κέλι πληροφορήθηκε πως τα σχολεία στη χώρα μας ξεκινούν στις 08:00 – 08:15 κατά μέσο όρο τόνισε: «αυτό το πρόγραμμα, αν και μπορεί, ως έναν βαθμό, να είναι ανεκτό για τα μικρά παιδιά, είναι ένα μαρτύριο για τους έφηβους».

Ο ίδιος ξεκίνησε σε συνεργασία με βρετανικά ιδρύματα μία πιλοτική μελέτη από το 2015 με τον τίτλο TeenSleep σε 100 σχολεία του Ηνωμένου Βασιλείου, τα οποία ξεκινούν καθημερινά τα μαθήματα στην ώρα που το καθένα έχει επιλέξει. «Ένα από τα σχολεία στις τελευταίες δύο τάξεις του Λυκείου, έχει ορίσει ως ώρα έναρξης των μαθημάτων τις 13:00. Τα περισσότερα όμως ξεκινούν στις 10:00».

Τα οριστικά αποτελέσματα αναμένεται να εξαχθούν το ερχόμενο έτος, ωστόσο, τα μέχρι στιγμής δεδομένα είναι άκρως ενθαρρυντικά, σύμφωνα με τον Κέλι. «Σε σχολείο, για παράδειγμα, που ξεκινά τα τελευταία δύο χρόνια τα μαθήματα στις 10:00 π.μ. εμφανίστηκε αύξηση του ποσοστού επιτυχίας των μαθητών στις εθνικές εξετάσεις κατά 18%. Την ίδια στιγμή – και αυτό είναι το πιο σημαντικό – κατεγράφη μείωση των απουσιών μαθητών εξαιτίας ασθένειας κατά 30%».

Όπως σημείωσε ο ερευνητής η μεγαλύτερη επιτυχία αυτού του… αργοπορημένου συστήματος είναι το σημαντικότερο όφελος που μπορεί να έχει ο κάθε άνθρωπος: η υγεία. «Η έλλειψη ύπνου που μαστίζει τη σημερινή κοινωνία – ελάχιστοι ενήλικοι στον αναπτυγμένο κόσμο κοιμούνται τις απαραίτητες επτά με οκτώ ώρες κάθε μέρα ενώ ακόμη μεγαλύτερη έλλειψη ύπνου εμφανίζουν οι έφηβοι – μεταφράζεται σε πολύ κακά νέα για την υγεία. Έχει αποδειχθεί περίτρανα ότι να κοιμάται κάποιος 6,5 ώρες ή και λιγότερο κάθε νύχτα συνδέεται με πρόωρο θάνατο, με ψυχικές νόσους, με παχυσαρκία, με διαβήτη, με προβλήματα μνήμης και προσοχής, με υψηλή αρτηριακή πίεση και προβλήματα στην καρδιά αλλά και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ερευνητικά στοιχεία έχουν δείξει ότι μία εβδομάδα με ύπνο λιγότερο από έξι ώρες την ημέρα οδηγεί σε αλλαγές στη λειτουργία περισσοτέρων από 700 γονιδίων».

Η έλλειψη ύπνου όπως υπογραμμίζει ο δρ Κέλι «χτυπά» και τους ενηλίκους. «Τα δεδομένα δείχνουν ότι και οι ενήλικοι ως τα 55 έτη χάνουν τουλάχιστον μία ώρα ύπνου κάθε ημέρα σε σχέση με το συνιστώμενο. Αυτή η επίδραση μάλιστα είναι σωρευτική για τον οργανισμό».

Όλα αυτά μαρτυρούν, κατά τον ερευνητή, την ανάγκη για την «επανάσταση του… αργά».