Αυτοψία στον Κηφισό: Πόσο πιθανό είναι να πλημμυρίσει - Τα έργα που θα δώσουν λύση

Τα σοβαρότερα ζητήματα, είναι πιθανά προβλήματα στην υπόγεια κοίτη του Κηφισού αλλά και η παροχετευτική ικανότητα του ποταμού.

Σύμφωνα με πληροφορίες του CNN Greece, τις τελευταίες εβδομάδες βρίσκεται σε εξέλιξη αυτοψία στο κλειστό κομμάτι του Κηφισού από ειδική ομάδα επιστημόνων μέσω της Περιφέρειας Αττικής, η οποία σύντομα θα καταθέσει επίσημα το πόρισμά της για την κατάσταση της υπόγειας κοίτης.

Πρόσφατα ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, έριξε το «μπαλάκι» της ευθύνης για τυχόν πλημμύρες στην Αττική σε αυτοδιοικητικούς φορείς, με την περιφέρεια Αττικής να διαβεβαιώνει πως προχωρά με εντατικούς ρυθμούς τους καθαρισμούς των ρεμάτων σε όλο το λεκανοπέδιο.

Κλιμάκια μηχανικών του υπουργείου, έχουν πάντως εντοπίσει τα σημεία με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα, με τον υπουργό να διαμηνύει ότι πρέπει να προχωρήσει χωρίς καμία καθυστέρηση η δημοπράτηση των έργων καθαρισμού και αποκατάστασης της κοίτης των ρεμάτων και του Κηφισού. Μάλιστα, ο κ. Κικίλιας τόνισε χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορεί να πνίγονται οι ''παρακάτω'' επειδή κάποιοι ''παραπάνω'' έχουν μπαζώσει τα ρέματα».

«Αναγκαίος ο έλεγχος στατικότητας»

Tην ίδια ώρα, η ανάγκη ελέγχου της στατικότητας και ενδεχομένως τυχόν αστοχιών κρίνεται αναγκαία, καθώς ο Κηφισός αποτελεί λεωφόρο που διασχίζουν καθημερινά χιλιάδες οχήματα.

Σύμφωνα με τον Δημήτρη Θεοδοσόπουλο, τοπογράφο-μηχανικό και σπηλαιολόγο, ο οποίος τον περασμένο Ιούλιο πραγματοποίησε με την ομάδα του «Γεωμυθική» αυτοψία σε τμήμα της υπόγειας κοίτης του Κηφισού, «εάν η Αττική πλημμυρίσει, θα είναι λόγω των υπογειοποιημένων ρεμάτων και όχι λόγω των ανοιχτών ρεμάτων».

Βάσει της έρευνας που έκανε ο ίδιος με την ομάδα του, τα προβλήματα του Κηφισού χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: στατικότητα, κίνδυνος πλημμυρικών φαινομένων αλλά και υγειονομικά ζητήματα.

«Σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης, το πρόβλημα θα δημιουργηθεί από τα φρεάτια, γιατί όλος αυτός ο όγκος του νερού που κατεβαίνει από τους δρόμους δεν θα προλάβει να παροχετευτεί μέσα από αυτά τα μικρά φρεάτια. Οπότε, εάν ποτέ γίνει κάτι θα γίνει λόγω των υπογείων», σημειώνει ο κ. Θεοδοσόπουλος στο CNN Greece.

Στο «κόκκινο» Άγιοι Ανάργυροι, Νέο Ηράκλειο και Νέα Ιωνία

«Πρακτικά, εκτός των προαναφερθέντων προβλημάτων που έχουν τα υπόγεια, ουσιαστικά αποκόπτουν το ίδιο το ρέμα από τις περιοχές τις οποίες απορροφά το νερό. Δηλαδή, οι περιοχές που είναι ''κόκκινες'' στα σχέδια διαχείρισης, είναι οι περιοχές που γειτνιάζουν με τα υπογειοποιημένα τμήματα. Οι Άγιοι Ανάργυροι, το Νέο Ηράκλειο, η Νέα Ιωνία με τον Ποδονίφτη αλλά και πολλές ακόμα περιοχές», τονίζει.

«Άρα, εάν γίνει κάποια κατάρρευση, όπως έγινε στον Ιλισσό πριν πέντε χρόνια στο πάρκινγκ, που έπεσαν τα αυτοκίνητα μέσα, δεν αποκλείεται να δούμε κάτι χειρότερο, έως και δυστύχημα», καταλήγει ο κ. Θεοδοσόπουλος.

Τα «τυφλά» σημεία του Κηφισού

Σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Αττικής, Γιώργο Πατούλη, (μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, οπότε και θα παραδώσει τη σκυτάλη στον Νίκο Χαρδαλιά), η Περιφέρεια καθάριζε και καθαρίζει στα παραποτάμια κομμάτια του Κηφισού, ωστόσο αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι το κλειστό κομμάτι του ποταμού. «Εδώ θα πρέπει να υπάρχει ένας εθνικός σχεδιασμός πλέον, ώστε να μπορέσει να βρεθεί ο τρόπος με τον οποίο το εύρος του Κηφισού -που είναι συγκεκριμένο- θα μπορέσει να δεχθεί όλο τον έντονο -εάν υπάρξει και όποτε υπάρξει- βαθμό βρόχινου νερού».

«Η Περιφέρεια Αττικής 24 ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες τον χρόνο καθαρίζει ρέματα μήκους 2.000 χλμ. και υπάρχει το σχετικό Παρατηρητήριο όπου μπορεί κανείς να δει το πριν, το μετά αλλά και το πότε έγινε ο κάθε καθαρισμός» επισημαίνει ο Γιώργος Πατούλης μέσω του CNN Greece, τονίζοντας ότι βρίσκεται σε εξέλιξη αυτοψία για τα «τυφλά» σημεία του Κηφισού.

«Εμείς καθαρίζουμε μεν, ωστόσο σε μια νέα έντονη βροχόπτωση, μπορεί να χρειαστεί εκ νέου καθαρισμός διότι μπορεί να έχουν συμπαρασυρθεί μπάζα, κορμοί, οτιδήποτε βρίσκεται στον Κηφισό, είτε στις παρυφές του είτε στα πρανή -τα οποία προφανώς είναι αρμοδιότητα των δήμων- ή από άλλους φορείς σε κάθε περίπτωση», προσθέτει.

Μάλιστα, ο κ. Πατούλης τονίζει ότι κάποια ρέματα δεν είναι αρμοδιότητα καθαρισμού της Περιφέρειας. Δηλαδή, όσον αφορά τον Κηφισό, υπήρχε διαχρονικά μια διχογνωμία ότι πρόκειται για αρμοδιότητα του υπουργείου Υποδομών, επειδή «είναι ποταμός και τους ποταμούς τους αναλαμβάνει το αρμόδιο υπουργείο».

«Για πρώτη φορά εμείς συμβάλαμε σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, σε διάφορα σημεία της Αττικής που θα έπρεπε να επιμεληθούν ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα στις γειτονιές μέσα από τα ρέματα, τους καθαρισμούς και τις διευθετήσεις που εκτελούμε», προσθέτει.

«Θέλω να τονίσω το εξής: ο κ. Κικίλιας πήγε στο ρέμα Ραφήνας και είπε για τις αρμοδιότητες της Περιφέρειας… Υπάρχουν εθνικά ρέματα που σήμερα εκτελούνται ευρύτατοι καθαρισμοί και στα οποία όταν γίνονται έργα σύμφωνα με τον νόμο, υπεύθυνος είναι ο ανάδοχος που έχει ορίσει το υπουργείο. Υπάρχει σχετικός νόμος που λέει ότι όπου υπάρχουν έργα διευθέτησης και έχουν τοποθετηθεί ανάδοχοι, οι ανάδοχοι υποχρεούνται να καθαρίζουν τα ρέματα από τη στιγμή που έχουν δημιουργήσει εργοτάξιο, στο επίπεδο της διευθέτησης, ο αρμόδιος να τους επιβλέψει, είναι το αρμόδιο υπουργείο», σημειώνει.

Υπάρχει πιθανότητα να πλημμυρίσει ο Κηφισός;

Την ώρα που ειδικοί εκφράζουν την άποψη ότι ο Κηφισός θα πρέπει σύντομα να καθαριστεί εξονυχιστικά στην υπόγεια κοίτη του, ο κ. Πατούλης εκτιμά πως αυτό που έχει σημασία είναι εάν το εύρος του Κηφισού, μπορεί να αντέξει μια έντονη βροχόπτωση.

«Δεν νομίζω ότι ο Κηφισός θα πλημμυρίσει από φερτά υλικά. Εάν πλημμυρίσει, θα είναι διότι ο όγκος του νερού που μπορεί να πέσει δεν θα μπορεί να αντέξει το εύρος το οποίο έχει δημιουργηθεί εδώ και δεκαετίες. Εκεί είναι το όλο θέμα και όχι εάν έχει κλαριά ο Κηφισός, διότι ο κάθε ποταμός πολλές φορές είναι αυτοκαθαριζόμενος, η ροή του ίδιου του νερού αυτοκαθαρίζει την κοίτη των ίδιων των ρεμάτων», τονίζει ο περιφερειάρχης.

Μάλιστα, ο κ. Πατούλης επισημαίνει ότι για τους παραπάνω ακριβώς λόγους πρέπει να «τρέξουν» οι μελέτες που έχει αναλάβει το υπουργείο Υποδομών και να γίνουν νέοι σχεδιασμοί με αφορμή τα επικείμενα έντονα καιρικά φαινόμενα που ενδεχομένως να υπάρξουν. «Φτιάξαμε έναν Κηφισό για 1,5 εκατ. και τώρα είναι 5 εκατ.» τονίζει, σημειώνοντας πως σε επίπεδο ρεμάτων, σε πάρα πολλές βροχοπτώσεις, με τον τρόπο του Παρατηρητηρίου και της αύξησης του προϋπολογισμού, μέχρι διπλασιασμού, «ο Κηφισός άντεξε στο επίπεδο των γειτονιών, δηλαδή δεν είδαμε να συμπαρασύρονται αυτοκίνητα, αυτά που βλέπαμε στο παρελθόν, σε διάφορα ρέματα, όπως της Εσχατιάς κτλ.».

Το μεγάλο έργο των 60 εκατ. - Πού θα δημιουργηθεί «λεκάνη ανάσχεσης»

Ο Κηφισός αναμένεται να αλλάξει όψη, καθώς ήδη δόθηκε το «πράσινο φως» για την πραγματοποίηση αντιπλημμυρικών εργασιών και το μόνο που μένει τώρα είναι η δημοπράτηση και ο διαγωνισμός για την κατασκευή των έργων, τονίζει στο CNN Greece η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αντιπλημμυρικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, Γεωργία Καστραντά.

«Το έργο έχει σχεδιαστεί για περίοδο επαναφοράς τα 50 έτη. Το συνολικό μήκος του Κηφισού είναι 32 χλμ. Εμείς σε αυτό που κάνουμε ''επέμβαση'' είναι 5,5 χλμ. Ο όγκος της ''λεκάνης ανάσχεσης'' είναι περίπου 800.000 κυβικά και έχει σχεδιαστεί βάσει της εθνικής μελέτης για μεγάλα πλημμυρικά φαινόμενα», σημειώνει.

Μάλιστα, σύμφωνα με την Διευθύντρια των Αντιπλημμυρικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων του αρμόδιου υπουργείου, τα αντιπλημμυρικά έργα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και συναφή εργασίες όπως κατασκευή νέων οδικών γεφυρών, πεζογέφυρες, αποκατάσταση δρόμων, οδοστρωμάτων, δικτύων και βλάστησης.

«Η μελέτη έχει ολοκληρωθεί και πλέον περιμένουμε την επίσημη έγκριση. Έπειτα, πρέπει να συνταχθούν και να εγκριθούν κτηματολόγια για τις απαιτούμενες απαλλοτριώσεις. Όλα αυτά πρέπει να έχουν έγκριση από την αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία και έπειτα πρέπει να συνταχθούν οι λεπτομέρειες για την δημοπράτηση αλλά και η μελέτη κόστους οφέλους. Το ποσό που απαιτείται για το έργο κοστολογείται περίπου στα 60 εκατ. Μάλιστα, για να αναζητηθεί χρηματοδότηση εμπλέκεται φυσικά και το υπουργείο Οικονομικών» σημειώνει η ίδια, τονίζοντας ότι η δημοπράτηση του έργου θα πάρει τουλάχιστον 1,5 χρόνο μέχρι να ολοκληρωθεί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, τα έργα περιλαμβάνουν τον οικισμό των τμημάτων του Κηφισού «Τρεις Γέφυρες – Κόκκινος Μύλος» και «Κόκκινος Μύλος-Αττική Οδός», όπως και το κομμάτι πάνω από την Αττική Οδό, σύμφωνα με τη μελέτη.

Ειδικότερα, η «λεκάνη ανάσχεσης» θα κατασκευαστεί για τη συγκράτηση των πλημμυρικών υδάτων, κατά την οποία το νερό θα συγκρατείται για αρκετές ώρες σε περίπτωση ακραίας βροχόπτωσης και στη συνέχεια θα απελευθερώνεται σταδιακά σε κλειστό τμήμα του ποταμού (που ρέει κάτω από την Εθνική Οδό, Τρεις Γέφυρες προς Φάληρο), ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος πλημμυρικών φαινομένων στις γύρω περιοχές.

Η «λεκάνη ανάσχεσης» θα βρίσκεται παράλληλα με την Εθνική Οδό, στα δυτικά, πάνω από τη διασταύρωση με την Αττική οδό και θα εκτείνεται εντός των περιοχών Αχαρνών και Μεταμόρφωσης.

Εν αναμονή του πορίσματος μετά την αυτοψία στην υπόγεια κοίτη

Από την πλευρά του, ο εντεταλμένος Υποδομών και Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας, κ. Κατσιγιάννης Αθανάσιος, ο οποίος ασχολείται κατά βάση με τη διευθέτηση των αντιπλημμυρικών έργων, σημειώνει ότι το κλειστό τμήμα του Κηφισού, από τις Τρεις Γέφυρες μέχρι περίπου τα ΚΤΕΛ, σε αρκετά σημεία δεν είναι εύκολα επισκέψιμο και βέβαια δεν μπορεί να μπει ο οποισδήποτε μέσα.

«Κάναμε μια σύμβαση με μια ομάδα σπηλαιολόγων και μηχανικών, με διπλό στόχο. Το πρώτο είναι να δούμε τι συμβαίνει με ενδεχόμενη συσσώρευση απορριμάτων, και δεύτερον να ξέρουμε ποια είναι η κατάσταση της κοίτης και του φέροντα οργανισμού από πάνω, του φορέα δηλαδή», τονίζει στο CNN Greece ο κος Κατσιγιάννης.

Παράλληλα, αναφέρει ότι βάσει παλαιότερης μελέτης της Περιφέρειας, ο Κηφισός, από το κλειστό του τμήμα, έχει συγκεκριμένη γεωμετρία και επειδή συν τοις άλλοις είναι και οδικό έργο, είναι αδύνατον να τροποποιηθεί. Οι διαστάσεις του είναι συγκεκριμένες. Άρα αυτό που θα πρέπει να γίνει είναι να κοπεί όσο το δυνατόν περισσότερο νερό που θα μπορούσε να καταλήξει ταυτόχρονα στον Κηφισό και εάν είναι μεγάλες οι ποσότητες να τον υπερχειλίσει.

«Το έργο της ''λεκάνης ανάσχεσης'', ακριβώς πάνω από την Αττική Οδό, στο ύψος των Αχαρνών, θα δημιουργήσει μια μεγάλη ανακούφιση στον Κηφισό γιατί δεν θα καταλήγουν εκεί όλα τα νερά την ίδια στιγμή. Συγχρόνως, στο ανοιχτό τμήμα του Κηφισού, πριν το κλειστό, αυτό που είναι τραπεζοειδούς διατομής, στην οδό Λ. Κατσώνη, από το νεκροταφείο της Ν.Φιλαδέλφειας περίπου, μέχρι εκεί που ξεκινά το κλειστό τμήμα, κρατώντας νερά πάνω στο άνω κομμάτι της Αττικής Οδού, μειώνεται ο πλημμυρικός κίνδυνος και στο ανοιχτό τμήμα. Σήμερα η γραμμή πλημμύρας σε αυτό το κομμάτι, ορίζεται 2-3 οικοδομικά τετράγωνα μέσα, προς τους Αγίους Αναργύρους. Εάν κοπούν αυτά τα νερά, συγκρατηθούν και δοθούν αργότερα στον Κηφισό, όταν θα τελειώσει η ενδεχόμενη μεγάλη βροχόπτωση, η γραμμή πλημμύρας μειώνεται σχεδόν στο μηδέν», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Επιπλέον, σημειώνει: «Όλες οι μελέτες διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας που έχουν εκπονηθεί, είτε από το ΕΚΠΑ ή το Αστεροσκοπείο και αφορούν και τον Κηφισό, εξετάζοντας τα διάφορα δυσμενή σενάρια, αναφέρουν ότι το πρόβλημα του Κηφισού έχει να κάνει με το όριο της παροχετευτικής του ικανότητας το οποίο είναι πεπερασμένο όπως μελετήθηκε για τις τότε συνθήκες που λήφθηκαν υπόψη, και όχι με θέματα καθαρισμού. Υπάρχει το Ενιαίο Λειτουργικό Μητρώο Κηφισού, αυτό έχει εκπονηθεί και εγκριθεί από το σημερινό υπουργείο Υποδομών, με βάση το υδραυλικό και το οδικό κομμάτι του Κηφισού (Εθνική Οδός)».

«Η διευθέτηση του Κηφισού, άρχισε πριν από δεκαετίες και ολοκληρώθηκε το 2004, με το οδικό έργο της Λ. Κηφισού. Το σύνολο αυτών των έργων έγινε από διάφορες υπηρεσίες και από το ίδιο το υπουργείο. Ο ποταμός Κηφισός από τις Τρεις Γέφυρες μέχρι και την εκβολή του στον Φαληρικό Όρμο, είναι οριστικά διευθετημένος και δεν επιδέχεται καμία επέμβαση για αύξηση της διοχετευτικότητάς του, στα διάφορα τμήματα της διαδρομής του», αναφέρει η μελέτη από το Ενιαίο Λειτουργικό Μητρώο.

«Άρα, εάν ποτέ συμβεί κάτι, θα είναι λόγω του εύρους του Κηφισού και της παροχετευτικής του ικανότητας, σε ένα από τα συμβάντα που συμβαίνουν μια φορά στις τόσες δεκαετίες», καταλήγει ο εντεταλμένος της Περιφέρειας.