Δημογραφικό πρόβλημα και ασφαλιστικό: Σταυρόλεξο για «δυνατούς λύτες»

Πρόβλημα υπογεννητικότητας και γήρανσης του πληθυσμού αντιμετωπίζουν σχεδόν όλες οι αναπτυγμένες και όλο και περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες, ωστόσο όσον αφορά στην Ελλάδα, αυτό επιβαρύνει το ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο είναι διανεμητικού χαρακτήρα.

Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα είναι πως οι τωρινές συντάξεις πληρώνονται από τις εισφορές των τωρινών εργαζομένων.

Όσο ο αριθμός των απασχολούμενων μειώνεται, με ταυτόχρονη αύξηση των γερασμένου πληθυσμού, αυτό σημαίνει πως η χώρα αντιμετωπίζει προκλήσεις ανάπτυξης, αλλά και εσόδων.

Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν ανακοινώσει ΕΛΣΤΑΤ και ΕΡΓΑΝΗ, ο αριθμός των συνταξιούχων της χώρας τον Σεπτέμβριο 2023 ανήλθε σε 2.478.815, την ώρα ο αριθμός των απασχολούμενων την ίδια περίοδο έχει μειωθεί στα 4,226 εκατομμύρια.

Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αν δεν υπάρξει αντιστροφή του κλίματος, οι μειωμένες γεννήσεις είναι ένα πρόβλημα που θα φανεί πιο έντονα στο εργατικό δυναμικό της χώρας την επόμενη 10ετία, ειδικά αν υπολογίσει κανείς πως τα τελευταία 15 χρόνια χάθηκαν περισσότερες από 300.000 θέσεις απασχόλησης λόγω υπογεννητικότητας και brain drain.

Την ίδια ώρα, οι διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακόμα στις τελευταίες θέσεις διεθνώς, σχετικά με την φιλικότητα της φορολογικής πολιτικής προς τις οικογένειες με παιδιά και υψηλές επιδόσεις στη φορολογική επιβάρυνση.

Ελπίδα για το μέλλον

Από την πλευρά του, το κυβερνητικό επιτελείο εκτιμά πως η κατάσταση στο ασφαλιστικό σύστημα δεν θα επιδεινωθεί τα αμέσως επόμενα χρόνια, καθώς συντρέχουν οι εξής παράγοντες:

• Η ανεργία καταγράφει πτωτική πορεία, ενώ δημιουργήθηκαν σχεδόν 300.000 νέες θέσεις εργασίας κατά την προηγούμενη τετραετία.
• Το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών καταγράφει αύξηση και λαμβάνονται μέτρα ενίσχυσης της.
• Οι ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις έχουν περιορίσει τα φαινόμενα πρόωρης συνταξιοδότησης.
• Όλο και περισσότεροι συνταξιούχοι συμμετέχουν στην αγορά εργασίας.
• Η ίδρυση του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) προστατεύει τους νέους εργαζομένους από τον δημογραφικό κίνδυνο.

Μέτρα στήριξης και εργαλεία αντιμετώπισης

Τα τελευταία χρόνια, έχουν ληφθεί μια σειρά από μέτρα για τη στήριξη της οικογένειας και τη διευκόλυνση της συμφιλίωσης εργασιακού και οικογενειακού βίου, όπως, για παράδειγμα, η θέσπιση του επιδόματος γέννας, η επέκταση χρονικά και ποσοτικά στα επιδόματα μητρότητας, η γονική άδεια, η αύξηση των θέσεων σε παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς και ολοήμερα σχολεία, αλλά και η επέκταση του ωραρίου του τελευταίου, η δημιουργία του θεσμού των «νταντάδων της γειτονιάς», το ηλεκτρονικό δημόσιο φροντιστήριο και άλλα πολλά.

Σε αυτό το πλαίσιο, δημιουργήθηκε φέτος και το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ώστε να δοθεί έμφαση και προτεραιότητα στις δράσεις εκείνες που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος.

Τέλος, προς αυτή την κατεύθυνση υλοποιούνται προγράμματα όπως το «Στέγη» για τα σπίτια των νέων ζευγαριών, το οποίο έχει ως βασικό του στόχο να κάνει πιο εύκολη την κατοικία για τα νέα ζευγάρια για να μπορούν να κάνουν οικογένεια και να κάνουν περισσότερα παιδιά.