Εκλογές 2019: Θα κόψουν τα μικρά κόμματα την αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας;

Είναι η πρώτη φορά που οι βουλευτικές εκλογές είναι χρονικά τόσο κοντά στις ευρωεκλογές. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι για πρώτη φορά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ανάγκασε κυβέρνηση να προσφύγει πρόωρα στις κάλπες.

Κατά συνέπεια, το αποτέλεσμα της 26^ης Μαΐου αποτελεί το σημείο αναφοράς για εκλογές της 7^ης Ιουλίου, κάτι παραπάνω από το σκορ του πρώτου αγώνα, για να μιλήσουμε με ποδοσφαιρικούς όρους. Η διαφορά των 9,5 μονάδων μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο να ανατραπεί από τον ΣΥΡΙΖΑ –θα μπορούσαμε να πούμε και αδύνατο, αλλά στην πολιτική ποτέ δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος για τίποτα.

Η αυτοδυναμία

Δεν ισχύει όμως το ίδιο για την αυτοδυναμία. Αυτή τη στιγμή η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται πολύ κοντά στην αυτοδυναμία, αλλά δεν την έχει «κλειδώσει». Το βασικό πρόβλημα για την Πειραιώς είναι ότι η αυτοδυναμία δεν εξαρτάται μόνο από το ποσοστό του πρώτου κόμματος αλλά και από τα ποσοστά των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής.

Με βάση το 40,4% που βγάζει έτσι κι αλλιώς αυτοδυναμία, για κάθε 1% που παίρνουν όσα κόμματα μείνουν εκτός κοινοβουλίου, μειώνεται κατά 0,4% το ποσοστό που χρειάζεται το πρώτο κόμμα για να πιάσει τον «μαγικό» αριθμό 151.

Ενδεικτικά:

• Αν τα κόμματα που μείνουν εκτός Βουλής πιάσουν 2%, η ΝΔ χρειάζεται 39,6% για την αυτοδυναμία.
• Αν τα κόμματα που μείνουν εκτός βουλής πιάσουν 6%, η ΝΔ χρειάζεται 38% για την αυτοδυναμία.
• Αν τα κόμματα που μείνουν εκτός βουλής πιάσουν 10%, η ΝΔ χρειάζεται 36,4% για την αυτοδυναμία.
• Αν τα κόμματα που μείνουν εκτός βουλής πιάσουν 14%, η ΝΔ χρειάζεται 34,8% για την αυτοδυναμία.

Στις πρόσφατες ευρωεκλογές τα εκτός Βουλής κόμματα έφτασαν το 21%. Με μια επανάληψη αυτού του αποτελέσματος, η Νέα Δημοκρατία θα έπαιρνε άνετη αυτοδυναμία.

Στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 τα εκτός Βουλής κόμματα είχαν πάρει 6,4%. Αν επαναλαμβανόταν αυτό το αποτέλεσμα, η Νέα Δημοκρατία θα χρειαζόταν 37,84%, δηλαδή να αυξήσει τις δυνάμεις των ευρωεκλογών κατά 4,72%.

Οι πολιτικές παρενέργειες

Οι προβλέψεις του εκλογικού νόμου έχει άμεσες παρενέργειες στις προεκλογικές τακτικές των κομμάτων.

Συγκεκριμένα:

Τα μικρά κόμματα που είτε έχουν εξασφαλισμένη κοινοβουλευτική παρουσία είτε είναι στο όριο, διαθέτουν πλέον ισχυρό επιχείρημα ενάντια στην πόλωση και τη λογική της «χαμένης ψήφου». Αυτό ισχύει για το ΚΚΕ, την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου και το ΜΕΡΑ25 του Γιάννη Βαρουφάκη. Τα τρία κόμματα μπορούν να υποστηρίξουν ότι η υπερψήφισή του μπορεί να μπλοκάρει την αυτοδυναμία.

Επιπλέον, μπορούν να διεκδικήσουν τις ψήφους όχι μόνο όσων είναι κοντά τους ιδεολογικά, αλλά και από εκείνους τους πολίτες που δεν θα ήθελαν να δουν μια παντοδύναμη Νέα Δημοκρατία στην κυβέρνηση.

Η τακτική των μεγάλων

Ο εκλογικός νόμος έχει, όμως, παρενέργειες και στην τακτική των δύο κομμάτων εξουσίας.

Η Νέα Δημοκρατία έχει ανάγκη την πόλωση για να αφήσει τον Κυριάκο Βελόπουλο εκτός Βουλής. Από την άλλη, η πόλωση μπορεί να δημιουργήσει αντισυσπείρωση και να αποκόψει τη ΝΔ από εκλογικά ακροατήρια του Κέντρου που τα έχει ανάγκη αυτή τη στιγμή για να ξεπεράσει το όριο του 35-36%.

Προς το παρόν, η Πειραιώς επιμένει στους χαμηλούς τόνους. Ωστόσο, είναι πιθανό όσο πλησιάζουμε στις 7 Ιουλίου να μπει πιο σκληρά το δίλημμα της αυτοδυναμίας.

Στο αντίπαλο στρατόπεδο, ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει μια αντίστοιχη δυσκολία. Από τη μια μεριά, επιδιώκει με κάθε τρόπο να αποτρέψει την αυτοδυναμία της ΝΔ. Από την άλλη, η ενίσχυση των κομμάτων στ’ αριστερά του μπορεί να μειώσει τα ποσοστά του και μεσοπρόθεσμα να του δημιουργήσει πολιτικές δυσκολίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ χρησιμοποιεί (προφανώς) το επιχείρημα ότι «το παιχνίδι γυρίζει».

Προσθέτει όμως ότι η αυτοδυναμία δεν κόβεται από το πόσο θα πάρουν τα μικρά κόμματα, αλλά από το πόσο θα πάρουν τα κόμματα εκτός Βουλής. Επομένως, η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ περιορίζει αυτό το ποσοστό και αποτρέπει την αυτοδυναμία.

Σε κάθε περίπτωση, το ερώτημα της αυτοδυναμίας τονώνει το ενδιαφέρον μιας εκλογικής μάχης το αποτέλεσμα της οποίας φαινόταν προκαθορισμένο.