Γιατί η αποχώρηση του ΔΝΤ από την Ελλάδα εξυπηρετεί τον Σόιμπλε

Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσουν και οι δημόσιες παραινέσεις του Ταμείου για υιοθέτηση στόχων για μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ κάτι που λειτουργεί ως διαρκής μοχλός πίεσης προς την ευρωζώνη για μεγαλύτερη ελάφρυνση του χρέους.

Αν όσα υποστηρίζει στη σημερινή του συνέντευξη στην γερμανική Süddeutsche Zeitung ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για το τι θα ακολουθήσει σε περίπτωση που το Ταμείο αποχωρήσει μετουσιωθούν σε πράξη, τότε ενδεχομένως να τύχουν σημαντικής αναθεώρησης τόσο οι αποφάσεις του Eurogroup τους Μάιου 2016 για το ελληνικό χρέος, όσο και οι στόχοι της ελληνικής πλευράς για υπαγωγή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και επανόδου στις αγορές.

«Το τωρινό πρόγραμμα προϋποθέτει τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Αν συνεχίσουμε μόνοι μας τότε θα πρέπει να διασφαλίσουμε καλύτερα τα συμπεφωνημένα. Τον ρόλο αυτό μπορούμε να τον αναθέσουμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM). Σε αυτή την περίπτωση ωστόσο έχουμε να κάνουμε με εντελώς νέα δεδομένα και θα έπρεπε να διασφαλίσουμε προηγουμένως την έγκριση της γερμανικής βουλής», είναι η αναφορά του κ. Σόιμπλε που συνεπάγεται ξεκάθαρα πως έξοδος του Ταμείου θα σημαίνει καθολική αναδιαπραγμάτευση των πάντων.

Το γιατί το ΔΝΤ έχει καταστεί «αντιπαθητικό» εκτός από την Ελλάδα και στη Γερμανία και στη ζώνη του ευρώ συνολικά, θα καταδειχθεί τις επόμενες εβδομάδες όταν θα συζητηθούν στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ταμείου και θα δημοσιοποιηθούν αφενός η έκθεση αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας του άρθρου 4 του καταστατικού του Ταμείου η οποία θα εμπεριέχει και την επικαιροποιημένη ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, αφετέρου η έκθεση που αφορά στην αξιολόγηση του δανειακού προγράμματος που είχε συνομολογήσει το Ταμείο με την Ελλάδα το 2012 (Ex Post Evaluation of Exceptional Access under the 2012 Stand-By Arrangement).

Η πρώτη έκθεση αναμένεται να ξεκαθαρίζει πως το ελληνικό χρέος ακόμη και μετά τις παρεμβάσεις για την βραχυπρόθεσμη ελάφρυνσή του από τον ESM παραμένει μη βιώσιμο, ενώ η δεύτερη έκθεση αναμένεται να υποστηρίζει πως το ελληνικό πρόγραμμα του 2012 στηρίχθηκε σε μη ρεαλιστικούς δημοσιονομικούς στόχους και σε παραδοχές -που ακόμη και μετά το PSI - δεν μπόρεσαν να σταθεροποιήσουν την οικονομία.

Τα νέα δεδομένα

Εάν το ΔΝΤ εξέλθει του ελληνικού προγράμματος θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για την ελληνική πλευρά να αποσοβήσει το να μην επιβληθεί η βούληση της Γερμανίας για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ τουλάχιστον έως το 2028. Την ίδια στιγμή η δημοσιοποίηση ανάλυσης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους από το ΔΝΤ που θα χαρακτηρίζει μη βιώσιμο το χρέος πιθανότατα δεν θα επιτρέψει στην ΕΚΤ να συμπεριλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής της χαλάρωσης, ενώ θα επιδεινώσει γενικά την εικόνα για το ελληνικό πρόγραμμα.

Πρέπει να σημειωθεί πως η βιωσιμότητα του χρέους εξετάζεται πλέον σε σχέση με το δείκτη των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών (GFN) και με βάση το κύριο σενάριο οι δαπάνες για την εξυπηρέτηση του χρέους της Ελλάδος θα πρέπει να παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος μεσοπρόθεσμα (έως το 2032) και ακολούθως κάτω από το 20% του ΑΕΠ.

Το ΔΝΤ ζητά να περιγραφούν από τώρα τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που θα σταθεροποιήσουν τις δαπάνες για την εξυπηρέτηση του χρέους στα προαναφερόμενα επίπεδα μετά το 2018, όταν η Γερμανία και η ευρωζώνη θέλουν τα μέτρα αυτά να περιγραφούν και να τεθούν σε εφαρμογή μόνον εάν η επικαιροποιημένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους την οποία θα συντάξουν οι θεσμοί στο τέλος του προγράμματος (Αύγουστος 2018) δείξει ότι το χρέος παραμένει μη βιώσιμο.

Δεδομένου ότι τα μέτρα αυτά προβλέπουν παράταση του χρόνου αποπληρωμής για ορισμένα δάνεια του EFSF, αναδιάρθρωση των αποσβέσεων του EFSF και της επιτοκιακής διαφοράς, πρόωρη μερική αποπληρωμή των υπαρχόντων επισήμων δανείων προς την Ελλάδα με μείωση του επιτοκιακού κόστους και επέκτασης της περιόδου ωρίμανσης, αλλά και την παροχή στην Ελλάδα των κερδών από τα ομόλογα ANFA και SMPs ως «μαξιλάρι» για τη μείωση μελλοντικών χρηματοδοτικών αναγκών, η Γερμανία δεν θέλει εν όψει των εκλογών του φθινοπώρου να περιγράψει οτιδήποτε που μοιάζει με κούρεμα του ελληνικού χρέους. Αντιθέτως θέλει να εμφανίζεται πως επιβάλει αυστηρή πειθαρχεία μέσα από την υποχρέωση της Ελλάδος να έχει δυσθεώρητα πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ σε βάθος δεκαετίας.

Πιθανή αποχώρηση του ΔΝΤ θα σημαίνει πως η ελληνική κυβέρνηση θα μείνει χωρίς υποστηρικτή στο θέμα της ελάφρυνσης του χρέους, αλλά κυρίως ότι θα βρεθεί στη θέση να πιέζεται να αποδεχτεί πολυετείς δημοσιονομικούς στόχους που δεν θα ανταποκρίνονται στις αντοχές της ελληνικής οικονομίας, αλλά στις γερμανικές μικροπολιτικές σκοπιμότητες, κάτι που άλλωστε συμβαίνει συστηματικά από το 2010 έως και σήμερα.