Πώς το βερνίκι νυχιών βοήθησε στην αποκάλυψη των Panama Papers

Ο λόγος για τους ερευνητές-δημοσιογράφους Φρέντερικ Ομπερμάιερ (Frederik Obermaier) και Μπαστιάν Ομπερμάγιερ (Bastian Obermayer), δημοσιογράφων της Sueddeutsche Zeitung που αποκάλυψαν τα Panama Papers. «Ο πιο σημαντικός κανόνας που απευθύνεται σε όλους, είναι να είσαι πολύ προσεκτικός με ποιόν επικοινωνείς», δήλωσε ο Μπαστιάν τη Δευτέρα, στο CNN.

Πέρυσι, μια ανώνυμη πηγή επικοινώνησε μαζί τους, προσφέροντας σημαντικά στοιχεία για το σκάνδαλο των Panama Papers, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια. Τα δεδομένα που περισυνέλλεξαν είναι η μεγαλύτερη διαρροή της ιστορίας, με αρχεία πολλών terabytes. Μέχρι και σήμερα δεν γνωρίζουν ποιος είναι ο άγνωστος ή η άγνωστη που τους παρέδωσε όλα αυτά τα στοιχεία. Η διαρροή επέφερε αποκαλύψεις για τη παγκόσμια διαφθορά και η λίστα περιλαμβάνει πολλούς σημαντικούς ανθρώπους τη πολιτικής σκηνής, και όχι μόνο.

Σε αυτό το σημείο μπαίνει στην ιστορία το βερνίκι νυχιών

«Αυτό ήταν το σημείο όταν η κοπέλα μου με κορόιδεψε, όταν αγόρασα αυτό το μανό», αναφέρει ο Φρέντερικ. Ήταν όμως για σοβαρό σκοπό. Είχαν ήδη στήσει ένα ειδικό χώρο στα γραφεία της γερμανικής εφημερίδας Süddeutsche Zeitung. Πολλοί λίγοι άνθρωποι είχαν πρόσβαση και οι υπολογιστές του δωματίου δεν είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Ήθελαν να είναι απόλυτα σίγουροι ότι τα δεδομένα τους θα ήταν ασφαλή από αδιάκριτα μάτια ή χέρια. Ήταν πολύ σημαντικό τα πάντα να παραμείνουν κρυφά.

Έτσι, προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα, χρησιμοποιώντας ένα μανό νυχιών με γκλίτερ για να βάψουν τις βίδες από τις θήκες των υπολογιστών. Σε περίπτωση που κάποιος επιδίωκε να αγγίξει τα στοιχεία, το βερνίκι θα ράγιζε και έτσι θα γνώριζαν αν κάποιος είχε εμπλακεί στη δουλειά τους.

«Ξέρεις, στη Γερμανία, δεν υπάρχει και τόσο μεγάλος κίνδυνος, αλλά ακόμα και έτσι, πάντα υπήρχε κάτι να φοβόμαστε και να ανησυχούμε», αναφέρει ο Μπαστιάν. «Περισσότερο ανησυχούσαμε για την ασφάλεια των συναδέλφων μας στη Ρωσία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή».

«Μα αυτός είναι ο ανιψιός του Μπασάρ αλ Άσαντ»

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έγγραφα δεν είχαν σχέση μόνο με φορολογικές απαλλαγές. «Για παράδειγμα, σε μια από τις περιπτώσεις, όταν ανακαλύψαμε ότι ήταν εμπλεκόμενος και ο ανιψιός του Μπασάρ αλ Άσαντ, του οποίου επιβλήθηκαν κυρώσεις από τις ΗΠΑ, το 2008». Ο άντρας είναι ο Ραμί Μακλουφ (Rami Makhlouf), ένας πανίσχυρος άντρας της Συρίας, πολιτικός και επιχειρηματίας.

Το 2008, οι αμερικανικές αρχές του υπουργείου οικονομικών του επέβαλλαν κυρώσεις, βασιζόμενοι στο ότι χρησιμοποιούσε εκβιαστικά μέσα και τους στενούς του δεσμούς με τον Ασσάντ, για προσωπικά οφέλη του, βλάπτοντας τον λαό της Συρίας.

Ακριβώς τρία χρόνια και μερικές βδομάδες αργότερα, πριν οδηγηθεί η Συρία σε πόλεμο, ένα ταχυδρομικό μήνυμα περιελάμβανε δεδομένα από έναν εργαζόμενο της Mossack Fonseca, ξεκαθαρίζοντας το γεγονός ότι η εταιρεία ευχαρίστως θα συνέχιζε την συνεργασία της με τον άντρα.

«Όπως βλέπω, υπάρχουν φήμες, αλλά όχι αποδεικτικά στοιχεία, γεγονότα, έρευνες σε εκκρεμότητα και διώξεις κατά αυτού του προσώπου», ανέφερε στο email ο υπάλληλος της επιχείρησης.
Θα χρειαζόταν αρκετός καιρός, σύμφωνα με την Guardian, για την επιχείρηση να σπάσει τους δεσμούς της με τον Μακλούφ.

Μια σουρεαλιστική στιγμή

Οι δημοσιογράφοι αντιλήφθηκαν από την αρχή ότι η διαρροή θα ήταν μια μεγάλη ιστορία, αλλά αυτό ήταν πριν βγάλουν την ιστορία στο φως της δημοσιότητας, στη συνέχεια αντιλήφθηκαν ότι πρόκειται για ένα τεράστιο θέμα. «Οι τεχνικοί μας είπαν ότι πρέπει να τα ελέγξουν, λίγα λεπτά πριν τη δημοσιοποίηση. Και τότε βλέπω ότι ο Έντουαρντ Σνόουντεν, τουιτάρει για τη δημοσιοποίηση. Ήταν πραγματικά μια σουρεαλιστική στιγμή».

How nail polish helped keep the 'Panama Papers' secret
By Mick Krever, CNN