Υπό την απειλή ακυβερνησίας η Ισπανία: Τα σενάρια και οι συμμαχίες μετά τις κάλπες

Newsroom

Δευτέρα, 29 Απριλίου 2019 11:37

Υπό την απειλή ακυβερνησίας η Ισπανία: Τα σενάρια και οι συμμαχίες μετά τις κάλπες — AP Photo/Andrea Comas

Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, ανακήρυξε τη νίκη του στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές της Κυριακής, καθώς το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) θα διαθέτει τις περισσότερες έδρες στην επόμενη εθνική αντιπροσωπεία, χωρίς να εξασφαλίζει την πλειοψηφία των εδρών, ενώ το ακροδεξιό κόμμα Vox μπαίνει στην ισπανική Βουλή για πρώτη φορά μετά το τέλος της φρανκικής δικτατορίας, πριν από 40 χρόνια.

Οι σκέψεις του Σάντσεθ και ο ρόλος των Καταλανών

«Το Σοσιαλιστικό Κόμμα κέρδισε τις εκλογές», διατράνωσε ο Σάντσεθ απευθυνόμενος σε υποστηρικτές του, «το μέλλον νίκησε και το παρελθόν ηττήθηκε». Για τον Ισπανό πρωθυπουργό, ο ισπανικός λαός έστειλε με την ψήφο του το μήνυμα:

«Δεν θέλουμε οπισθοδρόμηση, δεν θέλουμε την αντίδραση (...) θέλουμε μια χώρα που προχωράει μπροστά, που κοιτάει προς το μέλλον».

Το κυβερνών κόμμα συγκεντρώνει 28,68% των ψήφων και εξασφαλίζει 123 από τις 350 έδρες της Βουλής, σύμφωνα με την εφημερίδα El País. Ωστόσο, η νίκη του δεν αρκεί για να τερματιστεί η αβεβαιότητα που κατατρύχει την ισπανική πολιτική σκηνή.

Το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα έρχεται δεύτερο με το 16,70% των ψήφων και 66 έδρες, το φιλελεύθερο κόμμα Πολίτες είναι τρίτο με 15,86% και 57 έδρες, ενώ το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς Ποδέμος συγκεντρώνει 14,31% των ψήφων και βλέπει τον αριθμό των εδρών του να συρρικνώνεται στις 42.

Το ακροδεξιό κόμμα Vox μπαίνει στο εθνικό κοινοβούλιο για πρώτη φορά από την ίδρυσή του, αφού έλαβε 10,26% των ψήφων (από 0,2% το 2016) και θα καταλάβει 24 έδρες. Είναι η πρώτη φορά εδώ και τέσσερις δεκαετίες που η ακροδεξιά θα καταλάβει έδρες στη Βουλή της Μαδρίτης και ο ηγέτης του Vox, Σαντιάγο Αμπασκάλ, διεμήνυσε ότι «αυτό είναι μόνο η αρχή».

Η συμμετοχή υπολογίστηκε από το υπουργείο Εσωτερικών ότι ανήλθε στο 75,78%, ήτοι ήταν κατά περίπου 9,5% υψηλότερη από το 2016, παρότι πρόκειται για την τρίτη εκλογική αναμέτρηση που διεξήχθη στην Ισπανία μέσα σε λιγότερα από τέσσερα χρόνια.

Με βάση τα αποτελέσματα, οι Σοσιαλιστές και το Ποδέμος εάν συμμαχήσουν θα χρειάζονται ακόμη 11 έδρες για την πλειοψηφία.

Η ισπανική πολιτική ηγεσία έχει έναν μακρύ κατάλογο προβλημάτων προς επίλυση μπροστά της, από την κρίση στην Καταλονία -όπου οι αυτονομιστές ηγέτες αποπειράθηκαν να προχωρήσουν σε απόσχιση της επαρχίας το 2017- ως τον τερματισμό του διαρκούς πολιτικού αδιεξόδου, από τη επιβράδυνση της οικονομίας ως την επίμονα υψηλή ανεργία.

Ο Σάντσεθ, που ανέλαβε την εξουσία τον Ιούνιο, αφού ανέτρεψε τον συντηρητικό Μαριάνο Ραχόι υποβάλλοντας πρόταση μομφής, θα χρειαστεί να σχηματίσει μια άβολη συμμαχία για να παραμείνει πρωθυπουργός.

Στην άλλη πλευρά, η είσοδος του Vox στη Βουλή δεν άρκεσε στη δεξιά. Το Λαϊκό Κόμμα έχασε πάνω από τις μισές έδρες του, καθώς θα καταλάβει 66 από 137 το 2016. Οι Πολίτες απεναντίας αύξησαν τις έδρες τους από τις 32 στις 57.

Αλλά παρά τη συμμαχία με το Vox, η δεξιά δεν κατάφερε να επαναλάβει σε εθνικό επίπεδο το αποτέλεσμα του Δεκεμβρίου στην Ανδαλουσία, όταν εξεδίωξαν τους Σοσιαλιστές από το ιστορικό προπύργιό τους.

«Η αριστερά ξέρει ότι το πάρτι τέλειωσε», πέταξε ο δεύτερος τη τάξει στο Vox, ο Χαβιέρ Ορτέγα Σμιθ, ενώ ο επικεφαλής του Σαντιάγο Αμπασκάλ ανήγγειλε την αρχή της «επανακατάκτησης» της Ισπανίας και επέμεινε πως η παράταξη της άκρας δεξιάς «ήρθε για να μείνει».

Το κόμμα έκανε κυρίως την εκστρατεία του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αντιγράφοντας τις τακτικές του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του ακροδεξιού Βραζιλιάνου προέδρου Ζαΐχ Μπολσονάρου.

Έχει συμμαχήσει με τη Μαρίν Λεπέν (Εθνικός Συναγερμός) στη Γαλλία και με τον Ματέο Σαλβίνι (Λέγκα) στην Ιταλία. Χρησιμοποίησε λόγο αντιφεμινιστικό, αντιμεταναστευτικό, άκρως τοξικό έναντι των αυτονομιστών στην Καταλονία.

Η Καταλονία, όπου το 2017 ξέσπασε η χειρότερη πολιτική κρίση που βίωσε η Ισπανία τα τελευταία 40 χρόνια, συνεχίζει να στοιχειώνει το ισπανικό πολιτικό σκηνικό.

Ο Σάντσεθ, πέραν του Ποδέμος, θα χρειαστεί την υποστήριξη περιφερειακών κομμάτων και άρα a priori των καταλανών αυτονομιστών. Θα προτιμούσε να το αποφύγει: άλλωστε, ήταν οι Καταλανοί αυτονομιστές αυτοί που τον ανάγκασαν να προκηρύξει τις πρόωρες εκλογές, καταψηφίζοντας το σχέδιο κρατικού προϋπολογισμού.

Υπάρχει η υπόθεση εργασίας της συμμαχίας με τους πολίτες του Ριβέρα, που όμως έκανε εκστρατεία παίρνοντας όρκο να «εκδιώξει τον Σάντσεθ από την εξουσία» διότι «συνθηκολόγησε» με τους Καταλανούς αυτονομιστές.

Μαζί, οι Σοσιαλιστές της Ισπανίας PSOE και Ciudadanos ξεπερνούν με ευκολία τον μαγικό αριθμό των εδρών που απαιτούνται για την πλειοψηφία (180).

Αλλά οι υποστηρικτές του Πέδρο Σάντσεθ φώναζαν ρυθμικά «όχι με τον Ριβέρα» το βράδυ χθες, Κυριακή.

Σάντσεθ: Νικήσαμε την αντίδραση και την εξαπάτηση

«Αποδείξαμε στον κόσμο ότι μπορούμε να νικήσουμε την αντίδραση και την εξαπάτηση», δήλωσε ο νικητής των ισπανικών εκλογών Πέδρο Σάντσεθ ευχαριστώντας -όπως είπε- «από καρδιάς» τα 7,4 εκατομμύρια ψηφοφόρων που έφεραν το Σοσιαλιστικό Κόμμα στην πρώτη θέση.

Οι Σοσιαλιστές απέσπασαν δύο εκατομμύρια περισσότερες ψήφους από ό,τι το 2016. «Το πετύχαμε: το PSOE έχει κερδίσει τις εκλογές, νίκησε το μέλλον και το παρελθόν ήττήθηκε» τόνισε ο σοσιαλιστής ηγέτης που διαθέτει πλέον 123 βουλευτές - σχεδόν 40 περισσότερους σε σύγκριση με το 2016.

Ο Σάντσεθ θα σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση της χώρας, αλλά χρειάζεται να συνεργαστεί με τους Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας που διαθέτουν 42 έδρες και το Καταλανικό PNV για να εξασφαλίσει τις 176 έδρες που εγγυώνται την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή.

Στο Φεράθ -την έδρα του κόμματος, όπου η κυκλοφορία είχε διακοπεί ως τις πρώτες πρωινές ώρες από τους χιλιάδες οπαδούς των Σοσιαλιστών- το σύνθημα που δονούσε την ατμόσφαιρα ήταν «Όχι συνεργασία με τον Ριβιέρα», όπως έγραψε η El Pais, επισημαίνοντας ότι οι οπαδοί του Σοσιαλιστικού Κόμματος ζητούσαν από τον Σάντσεθ να μην συμφωνήσει σε μια συνεργασία με τους κεντροδεξιούς Πολίτες του Άλμπερτ Ριβερα.

«Θα προχωρήσουμε με βάση τις αξίες μας, τις αξίες της Αριστεράς», απάντησε ο Σάντσεθ. «No pasaran! Αυτό είναι πλέον σαφές» προσέθεσε ο γενικός γραμματέας του PSOE από το μπαλκόνι αποσαφηνίζοντας την κατάσταση.

«Ο Σάντσεθ έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένος» γράφει η καταλανική El Periodico και προσθέτει: «Νίκησε με μεγάλη διαφορά τον μεγάλο αντίπαλό του -το Λαϊκό Κόμμα του Παμπλο Κασάδο-, αλλά χρειάζεται μετεκλογικές συμφωνίες για να σχηματίσει κυβέρνηση, στις οποίες ενεργά ή παθητικά θα συμμετέχουν και οι αυτονομιστές (και δεν ήθελε αυτό το σενάριο).

Θα παραμείνει στο παλάτι Μονκλόα, αλλά η πορεία των συμφωνιών θα είναι πολύπλοκη. Το ξέρει. Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας και οι Unidos Podemos, σώζουν την κατάσταση αν και με ένα αποτέλεσμα πολύ χειρότερο από αυτό που είχαν το 2015 ή το 2016, αλλά αρκετά ισχυρό για να λειτουργήσουν μαζί με τους σοσιαλιστές και να ζητήσουν να μπουν στην κυβέρνηση».

Η στρατηγική του Σάντσεθ

«Η στρατηγική του Σάντσεθ να ενσπείρει τον φόβο της Ακροδεξιάς λειτούργησε και το PSOE κατάφερε να ανακαταλάβει 1.980.000 ψηφοφόρους που τον είχαν εγκαταλείψει μεταξύ 2015 και 2016.

«Ο πορτοκαλί σχηματισμός των Πολιτών, που μετατράπηκε σε τρίτη πολιτική δύναμη, φτάνει τις 57 έδρες και αν συνεργάζονταν με τον Σάντσεθ θα είχαν συνολικά 180 βουλευτές, τέσσερις περισσότερους από τους 176 της απόλυτης πλειοψηφίας.

Ωστόσο, ο πρόεδρος των πολιτών, Άλμπερτ Ριβερα, αρνήθηκε και πάλι χθες το βράδυ οποιαδήποτε επιλογή συμφωνίας με τον Σάντσεζ, επιλέγοντας να παραμείνει στην αντιπολίτευση» γράφει η El Pais. «Χωρίς τον πορτοκαλί σχηματισμό, ο Σάντσεθ δεσμεύεται να συμφωνήσει με τους Podemos προσθέτοντας στην εξίσωση είτε το ERC είτε το JxC και το PNV» προσθέτει.

Η "αιμορραγία" των Podemos

«Η άνοδος των Σοσιαλιστών κατέστη δυνατή μόνο λόγω της αιμορραγίας που υπέστη ο μοβ σχηματισμός των Podemos. Η μεταφορά ψηφοφόρων μεταξύ των δύο κομμάτων είναι ακόμα ζωντανή, αν και αυτή τη φορά δούλεψε αντίστροφα απ΄ ό,τι το 2015 και το 2016.

Έτσι, οι Podemos έχασαν 29 έδρες και απώλεσαν την τρίτη θέση στη Βουλή από τους Πολίτες. Ο γενικός γραμματέας του κόμματος, Πάμπλο Ιγκλέσιας, είχε υποσχεθεί να ανοίξει διάλογο για μια ανανέωση της ηγεσίας εάν το κόμμα συγκέντρωνε λιγότερο από το 15% των ψήφων. Έμεινε στο 14,31%, αλλά το θεώρησε "αρκετό"».

Παρά την υποχώρησή τους, οι Podemos θα έχουν πιθανώς την ικανότητα να θέσουν όρους στην ημερήσια διάταξη της επόμενης σοσιαλιστικής κυβέρνησης, ακριβώς τον στόχο που είχε ο αρχηγός τους για τις εκλογές αυτές» γράφει η ABC.

«Το Λαϊκό κόμμα πληρώνει το μάρμαρο»

«Η κατάρρευση του Λαϊκού Κόμματος είναι η είδηση η είδηση στο αντίθετο πολιτικό μπλοκ, της Δεξιάς. Έχασε 71 βουλευτές και διαθέτει πλέον 66 έδρες από τις 137 που είχε το 2016. Είναι το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία του κόμματος και αυτό δείχνει ένα άγνωστο μέλλον» εκτιμά η El Pais.

Το Λαϊκό Κόμμα βυθίστηκε με τις επιλογές τού νέου ηγέτη του, του Πάμπλο Κασάδο, να το στρέψει προς τα ακροδεξιά για να αναχαιτίσει την επιρροή του ακροδεξιού Vox. Το Λαϊκό Κόμμα κέρδισε μόνο στη Μελίγια, έμεινε χωρίς εκπροσώπηση στη Χώρα των Βάσκων και έπεσε στην τρίτη θέση σε σημαντικές περιοχές όπως η Ανδαλουσία, η Μαδρίτη και η Αραγονία. Και αυτό λιγότερο από ένα μήνα από τις αυτόνομες, τοπικές και ευρωπαϊκές εκλογές, σημειώνει η El Pais.

Αντίθετα το «πορτοκαλί κόμμα» -οι Πολιτες- αύξησαν τη δύναμη τους κατά 25 έδρες και τώρα διαθέτουν 57 βουλευτές -μόλις 9 λιγότερους από το Λαϊκό Κόμμα. Σε ψήφους, η διαφορά μεταξύ Ριβέρα και Κασάδο είναι γύρω στις 200.000. Παρόλο που ο Πολίτες δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το Λαϊκό Κόμμα, το ναυάγιο του Κασάδο επιτρέπει στον Ριβέρα να διεκδικεί την ηγεσία της αντιπολίτευσης.

Η παρουσία του ακροδεξιού Vox

Χωρίς προηγούμενη εκπροσώπηση στη Βουλή, οι 24 έδρες τού ακροδεξιού Vox είναι από μόνες ένα σημαντικό αποτέλεσμα, αν και ο ηγέτης του, Σαντιάγο Αμπασκάλ, είχε καλλιεργήσει πολύ υψηλότερες προσδοκίες, οι οποίες έφταναν ακόμη και στη διαμόρφωση της νέας κυβέρνησης. Με 2,6 εκατομμύρια ψήφους, το ακροδεξιό Vox καθίσταται η πέμπτη πολιτική δύναμη στη νέα Βουλή.

Ο εθνικισμός αυξάνεται

Η παρουσία του Vox στη νέα Βουλή συμπίπτει με την αύξηση των αυτονομιστικών κομμάτων στη Χώρα των Βάσκων και την Καταλονία. Από τις 46 καταφάνηκες έδρες , οι 22 είναι πλέον στα χέρια των αυτονομιστών. Από τους 18 βουλευτές στη Χώρα των Βάσκων, οι δέκα είναι πλέον εθνικιστές.