Vive la difference! Ο Jean Paul Gaultier για τους Γάλλους επαναστάτες του στυλ

Θυμάμαι να είμαι δώδεκα χρονών και να βλέπω το Falbala του Jacques Becker, μια ταινία που απεικονίζει τη ζωή ενός σχεδιαστή τη δεκαετία του ’40 και την παραγωγή μιας επίδειξης μόδας. Το σόου είχε κίνηση, είχε θεατρικότητα και είχε ζωή. Έκανε τη φαντασία σου να οργιάσει. Έκτοτε παρακολουθώ και θαυμάζω σχεδιαστές που δημιουργούν μια αίσθηση δράματος.

Eίμαι ιδιαίτερα περήφανος που κατάγομαι από την Γαλλία, τον τόπο που γέννησε τόσους πρωτοπόρους σχεδιαστές. Αν και δεν πιστεύω ότι το στυλ είναι έμφυτο στους Γάλλους, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει το γεγονός ότι η σύγχρονη βιομηχανία μόδας απαρτίζεται κατά ένα μεγάλο ποσοστό από Γάλλους. Από την αρχή μάλιστα, η Γαλλία και συγκεκριμένα το Παρίσι έχει υπάρξει η καρδιά της μόδας, με μια μακρύτατη λίστα καινοτόμων που έχουν αλλάξει την οπτική του κόσμου για τα ρούχα, το σώμα και τον εσωτερικό κόσμο.

Και όσο ο κόσμος μικραίνει και η βιομηχανία παγκοσμιοποιείται, η ιστορία αυτή και η επιρροή της στην μόδα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από ποτέ. O πειραματισμός, η ποικιλία και η ποιότητα πηγάζουν από πολλά μέρη σήμερα αλλά εκείνοι οι οποίοι έθεσαν τις βάσεις για όλα αυτά, το έκαναν στην Γαλλία.

Η καινοτομία στη Γαλλία

Το πρωτοπόρο στυλ του Christian Dior άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο ντύνονταν οι γυναίκες ανά τον κόσμο. Η ιστορική κολεξιόν του Φεβρουαρίου 1947 επέτρεψε την λεπτή μέση, τους γυμνούς αστραγάλους και το τονισμένο μπούστο επαναστατώντας ενάντια στο κατεστημένο της εποχής, που όριζε ένα στυλ στρατιωτικό - αυστηρό και λιτό.

Η Madame Grès είχε ένα υπέροχο στούντιο στο οποίο δούλευε σαν από ένα παράλληλο σύμπαν. Ίσως επειδή ξεκίνησε ως γλύπτρια, τα μεταξωτά πλισέ φορέματα της θύμιζαν τους χιτώνες που θα έβλεπε κανείς στην Αρχαία Ελλάδα.

Η ουσιαστική επανάσταση στο χώρο όμως ήρθε με τους σχεδιαστές των δεκαετιών ’60-’70, οι οποίοι ενέταξαν πιο “ευκολοφόρετα” κομμάτια σε κολεξιόν που ως τότε μονοπωλούσε η γλαφυρή υψηλή ραπτική. Αυτή η νέα γενιά σχεδιαστών άντλησε έμπνευση από την επανάστασης της γυναίκας, την κατάκτηση του διαστήματος, τον μοντερνισμό, την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής. Εξέφρασε το μεταβατικό αυτό στάδιο μέσω της μόδας. Ήταν μια κίνηση πρωτοφανής. Καταλυτική. Αυτό το νέο κύμα σχεδιαστών έφεραν κάτι φρέσκο, γνώριζαν τι σημαίνει η σεξουαλική επανάσταση και τη χρησιμοποίησαν στη δουλειά τους.

Ξεκίνησα να δουλεύω με τον Pierre Cardin όταν ήμουν 18 χρονών. Ήταν ένας από τους κορυφαίους καινοτόμους της βιομηχανίας. Πάντοτε τον θαύμαζα για την εκκεντρικότητα του. Εκφραζόταν τόσο ελεύθερα, μέσω των γεωμετρικών και συχνά αφηρημένων σχεδίων του. Η αισθητική του άλλωστε είχε επηρεαστεί από τα μαθήματα αρχιτεκτονικής που είχε παρακολουθήσει σε μικρή ηλικία, πριν τον κερδίσει η μόδα.

Ο André Courrèges συνεργάστηκε με τον οίκο Balenciaga για 10 χρόνια, μέχρι να ανοίξει τον δικό του οίκο. Ένας επαγγελματίας μηχανικός, ο οποίος στην πορεία γίνεται σχεδιαστής μόδας. Από την πρώτη στιγμή είχα την αίσθηση ότι ξεκινάει μια επανάσταση. Τώρα καταλαβαίνω ότι τα ρούχα που έφτιαχνε για τις γυναίκες του ’60 αντικατόπτριζαν περισσότερο την ουσία των γυναικών αυτών, παρά κάτι μελλοντικό. Μοντέρνες γυναίκες, που κυκλοφορούσαν με ανεξαρτησία αντί να κάθονται στο σπίτι να πίνουν το ποτό τους στην αδράνεια. Κάθε άλλο από φουτουριστικά, τα ρούχα του απεικόνιζαν την πραγματικότητα της γυναίκας του ’60.

Επιπλέον, δε θα μπορούσα να μη λατρεύω τον Paco Rabanne, που επινόησε το “μεταλλικό φόρεμα”. Φορέθηκε από όλες τις μεγάλες ποπ τραγουδίστριες της εποχής – τα rock n’ roll κορίτσια της Γαλλίας, από την Brigitte Bardot και την Barbarella. Αυτό μου κίνησε το ενδιαφέρον ιδιαιτέρως, καθώς πάντα επηρεαζόμουν από το τι επέλεγαν να φορούν ηθοποιοί και τραγουδιστές – γυναίκες με προσωπικότητα.

Υπάρχει βέβαια και ο Yves Saint Laurent, ο οποίος πάντοτε διέφερε από τους υπόλοιπους. Πρέσβευε την αλλαγή με έναν τρόπο σκανδαλώδη – τη σεξουαλική επανάσταση και την εξάπλωση των φιλελεύθερων ιδεών στη Γαλλία. Προσέγγισε την καινοτομία με έναν τρόπο μοναδικό, προωθώντας ένα ανδρόγυνο και ταυτοχρόνως αισθησιακό look.

Ακολουθώντας τους πρωτοπόρους

Πάντοτε προσπαθούσα να δημιουργώ εξίσου αντισυμβατικά όπως οι προηγούμενοι στο χώρο μου. Ποτέ δεν με ενδιέφερε να ντύνω ακολουθώντας το κλασσικό και κομψό στυλ και συνειδητοποίησα –ευτυχώς νωρίς στην καριέρα μου- ότι αυτό που οι κριτικοί χαρακτηρίζουν ως chic, δεν είναι ένα και μόνο στυλ.

Η καριέρα μου ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’70. Εκείνη την περίοδο το Παρίσι είχε γίνει αρκετά πιο συντηρητικό. Η μόδα απείχε από αυτό που έβλεπε κανείς στις ταινίες: μετά την περίοδο των hippies τη δεκαετία του ’60, οι άνθρωποι έτειναν να ντύνονται πιο συντηρητικά, με λιγότερο περιπετειώδη διάθεση, αντικαθιστώντας κατά κάποιο τρόπο τη μόδα με κάτι πολύ πιο απλοϊκό.

Μετά τον Pierre Cardin, πήγα στον Jean Patou, σε ένα στούντιο πολύ παλιό που δεν υπάρχει καν σήμερα. Ήταν η επιτομή του παραδοσιακού Γαλλικού στυλ. Η θητεία μου εκεί με έκανε να αποφασίσω στη μετέπειτα καριέρα μου να πάω κόντρα κόντρα στα στερεότυπα, υπερασπιζόμενος μια πιο διευρυμένη ερμηνεία του τι είναι όμορφο και τι όχι.

Η πρώτη μου κολεξιόν το 1976 χαρακτηρίστηκε από πολλούς υπερβολικά αποκαλυπτική και για τεράστιο διάστημα ο Γαλλικός τύπος με αγνοούσε. “Παίζει παιχνίδια, αυτά δεν είναι κανονικά ρούχα”, έλεγαν. Φυσικά ήταν πραγματικά ρούχα, απλώς συνδυασμένα διαφορετικά. Ποιος λέει ότι δεν μπορεί κάποιος να φορέσει δερμάτινο μπουφάν με τουτού; Ποιος ισχυρίζεται ότι οι άντρες δεν μπορούν να είναι σέξι και ανδρόγυνοι; Οι νεότερες γυναίκες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα μου, στο παιχνίδι που της καλούσα.

Το σήμερα είναι επαναστατικό

Τόσα άλλαξαν από τότε...Τώρα, οι Saint Laurent, Courrèges και Cardin έχουν χαραχτεί στις συνειδήσεις όλων μας σαν ήρωες της Γαλλικής μόδας. Ο Γαλλικός τύπος δεν με έχει σχολιάσει αρνητικά εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια, με αποτέλεσμα να είμαι πια σίγουρος για τη δουλειά μου.

Η τελευταία γενιά Γάλλων σχεδιαστών κάνει θαύματα – ο Olivier Rousteing φτιάχνει υπέροχα ρούχα για τον οίκο Balmain, o Nicolas Ghesquière είναι φανταστικός. Επίσης αγαπώ πολύ το στυλ του Hedi Slimane για το Saint Laurent. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι χαρισματικοί σχεδιαστές από χώρες πλην της Γαλλίας υποστηρίζουν επάξια την επαναστατικότητα και τη διαφορετικότητα στη Γαλλία.

Με τον ίδιο τρόπο που ο πόλεμος στιγμάτισε τη δεκαετία του ’40 και η σεξουαλική επανάσταση τη δεκαετία του ’60, η παγκοσμιοποίηση σήμερα αλλάζει τα δεδομένα. Τώρα περισσότερο από ποτέ, η εβδομάδα μόδας στο Παρίσι είναι στο επίκεντρο της προσοχής. Οι πιο προκλητικοί και ταλαντούχοι καλλιτέχνες συγκεντρωμένοι στον ίδιο χώρο, με έναν κοινό σκοπό. Να προωθήσουν όσο καλύτερα μπορούν την εταιρεία τους και να μυήσουν το κοινό στη νοοτροπία τους. Εκείνοι ξέρουν καλύτερα από τον καθένα τι αντιπροσωπεύει το Παρίσι: δημιουργικότητα, θράσος και κύρος.

Δεν μπορώ να μην αναφερθώ και σε άλλους, στην εκλεκτή δημιουργό από την Ιαπωνία Rei Kawakubo της Comme des Garçons, τον πρώην βοηθό μου από το Βέλγιο Martin Margiela, τη Vivienne Westwood από Αγγλία, τον Rick Owens από τις ΗΠΑ. Όπως οι Γάλλοι οραματιστές που θαύμαζα μεγαλώνοντας, αυτοί οι διεθνείς σχεδιαστές μου άνοιξαν τα μάτια σε απίστευτες και ορισμένες φορές σοκαριστικές ιδέες. Έχουν τον δικό τους κόσμο και την δική τους ταυτότητα, και κάνουν ακριβώς που δεν περιμένεις από κανέναν άλλον να κάνει.

Πόσο πραγματικά Γάλλοι, έτσι δεν είναι;

Vive la difference! Jean Paul Gaultier reflects on the great French fashion rebels of the 20th century by Jean Paul Gaultier