Πανορθόδοξη 2016: Κραυγή αγωνίας για τρομοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα

Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος που συγκλήθηκε μετά από πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, 962 χρόνια από το Σχίσμα των Εκκλησιών του 1054, απευθύνεται με το μήνυμά της προς τον Ορθόδοξο Λαό αλλά και κάθε άνθρωπο καλής θέλησης.

Το σχετικά συνοπτικό κείμενο, που σφράγισε τη λήξη της Πανορθόδοξης Συνόδου περιέχει ελάχιστες αναφορές στις αυστηρά θεολογικές προσεγγίσεις των θεμάτων, που έθεσαν επί τάπητος οι Προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Το μεγαλύτερο τμήμα του μηνύματος αφορά την προσέγγιση στα σύγχρονα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος του 21ου αιώνα, δίνοντας το στίγμα της Ορθοδοξίας και ανοίγοντας παράλληλα ευρύ διάλογο όχι μόνο με τις ετερόδοξες Εκκλησίες, αλλά και με επιστήμονες, πολιτικούς, ηγέτες άλλων θρησκειών και οικολογικές οργανώσεις.

Συγκεκριμένα, στο μήνυμα που ενέκριναν ομόφωνα και οι δέκα Προκαθήμενοι των ανά τον κόσμο Ορθοδόξων Εκκλησιών που συμμετείχαν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, καταδικάζεται η τρομοκρατία, ο θρησκευτικός φανατισμός, η πολιτική βία, τα βασανιστήρια, οι ειδεχθείς εκτελέσεις, η καταστροφή θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων, ενώ εκφράζεται η έντονη ανησυχία των Προκαθημένων για την έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή και γίνεται έκκληση προς όλους να εργαστούν για να τον επαναπατρισμό των εκδιωχθέντων.

Πηγή:©2016 Sean Hawkey

Σε ότι αφορά τα κοινωνικά προβλήματα, οι Προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών ενέκριναν το γάμο και την ανατροφή των παιδιών μόνο μεταξύ συζύγων που δεν ανήκουν στο ίδιο φύλο. Για την ανάπτυξη των θετικών επιστημών και της τεχνολογίας είπαν ότι βοηθούν τη ζωή του ανθρώπου αλλά ότι δημιουργούν προβλήματα.

Επίσης, έδωσαν το «πράσινο φως» για τη συνέχιση του διαθρησκευτικού διαλόγου προκειμένου να εγκαθιδρυθεί η ειρήνη, καταδικάζοντας ρητά και κατηγορηματικά τις εκρήξεις φονταμενταλισμού που παρατηρούνται στους κόλπους διαφόρων θρησκειών.

«Η Ορθόδοξη Εκκλησία καταδικάζει απεριφράστως την επέκταση της πολεμικής βίας, τους διωγμούς, την εκδίωξη και δολοφονία μελών θρησκευτικών κοινοτήτων, τον εξαναγκασμό για την αλλαγή της θρησκευτικής πίστεως, την εμπορία προσφύγων, τις απαγωγές, τα βασανιστήρια, τις ειδεχθείς εκτελέσεις. Καταγγέλλει την καταστροφή ναών, θρησκευτικών συμβόλων και μνημείων πολιτισμού. Όλως ιδιαιτέρως εκφράζει την αγωνία της για την κατάσταση των Χριστιανών και όλων των διωκομένων μειονοτήτων στη Μέση Ανατολή και αλλαχού.

Πηγή: flickr/holycouncil/albums/John Mindala

Απευθύνει έκκληση προς την παγκόσμια κοινότητα για την προστασία των γηγενών Ορθοδόξων και τῶν άλλων Χριστιανών, καθώς και όλων των πληθυσμών της περιοχής, πού έχουν απαράβατο δικαίωμα να παραμείνουν στην πατρίδα τους ως ισότιμοι πολίτες. Η Σύνοδός μας καλεί όλους τους εμπλεκομένους να καταβάλουν χωρίς καθυστέρηση συστηματικές προσπάθειες για την κατάπαυση των πολεμικών συρράξεων στη Μέση Ανατολή και όπου εξακολουθούν οι πολεμικές συγκρούσεις, και τον επαναπατρισμό των εκδιωχθέντων.

Όλως ιδιαιτέρως απευθύνουμε έκκληση στους ισχυρούς της γης για την επικράτηση της ειρήνης και της δικαιοσύνης στις χώρες προελεύσεως των προσφύγων. Προτρέπουμε τις πολιτικές αρχές, τούς πολίτες και τούς Ορθοδόξους Χριστιανούς στις χώρες πού καταφεύγουν οι εξουθενωμένοι πρόσφυγες, να συνεχίσουν να προσφέρουν από το περίσσευμα και από το ὑστέρημα των δυνατοτήτων τους», αναφέρεται στο μήνυμα της Πανορθόδοξης.

Για το θέμα των διώξεων και του εκφοβισμού που δέχονται οι Ορθόδοξοι είχε αναφερθεί σε συνέντευξή του που είχε παραχωρήσει ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος στο CNN Greece το Δεκέμβριο του 2015. Ο προκαθήμενος του δεύτερου τη τάξη Πατριαρχείου της Ορθοδόξου Εκκλησίας είχε εκφράσει την κραυγή αγωνίας του για τους Ορθοδόξους της Αφρικής, το κλείσιμο των Χριστιανικών ναών από τους τζιχαντιστές και είχε πει ότι είναι θέμα χρόνου το τρομοκρατικό χτύπημα στην Ορθοδοξία.

O Aρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος στη μεγάλη αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε τον Ιανουάριο του 2016 στο CNN Greece υπογράμμιζε ότι έχουμε παγκόσμιο ασύμμετρο πόλεμο σε εξέλιξη. Mίλησε για το ρόλο της Εκκλησίας και για την αυτοκριτική που πρέπει να κάνουν όλοι και διερωτήθηκε: "...για εμάς τους θρησκευόμενους που ειναι η πίστη που τη χάσαμε σε τυπική θρησκευτικότητα και που είναι η θρησκευτικότητα που τη χάσαμε στην τυπολατρεία".

«Υπάρχουν ερμηνευτές του Ισλάμ που τονίζουν άλλες διαστάσεις. Είμαστε σε ένα σύνθετο παγκόσμιο πρόβλημα. Η τρομοκρατία δεν αντιμετωπίζεται με πυραύλους και αεροπλάνα μόνο είναι ένας ιδεολογικός πόλεμος . Δεν έχουμε συμφιλιωθεί ότι είμαστε ήδη σε έναν άλλο παγκόσμιο πόλεμο, ασύμμετρο που καμία από τις στρατιωτικές σχολές δεν τον είχε προβλέψει με ακτίβεια και δεν τον είχε αντιμετωπίσει επιτελικά. Όλοι αυτοί που βρίσκουν τα όπλα; Ποιός τους τα δίνει; Δεν είναι οι μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες βγάζουν λεφτά; Όλοι αυτοί που αγοράζουν το πετρέλαιο που συντηρεί τους τζιχαντιστές από πού προέρχονται; Κάποτε πρέπει να έχουμε το θάρρος να έχουμε έναν αυτοέλεγχο και μια αυτοκριτική. Φταίνε όλες οι κοινωνίες... Εάν δεν αντιμετωπίσεις τη φτώχεια δεν αντιμετωπίζεις αυτές τις καταστάσεις. Η μεγαλύτερη βία είναι η ανέχεια".

Όχι στο γάμο μεταξύ των ομόφυλων ζευγαριών

Οι Προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών, στο μήνυμα που εξέδωσαν με τη λήξη της Πανορθόδοξης Συνόδου, αποδοκίμασαν την σύγχρονη εκκοσμίκευση που, όπως είπαν χαρακτηριστικά, επιδιώκει την αυτονόμηση του ανθρώπου από την Εκκλησία.

Επίσης για το θέμα του γάμου, η Πανορθόδοξη έστειλε σαφές μήνυμα ότι εγκρίνει μόνο της σχέση ανδρός και γυναικός, η οποία προκύπτει από το γάμο και αποτελεί τη μόνη εγγύηση για την ανατροφή των παιδιών. Με αυτό το θέμα κλείνει ουσιαστικά το ενδεχόμενο να ευλογήσει το γάμο μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών.Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος. Πηγή:©2016 Sean Hawkey

Οι Προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών, έκαναν όμως και άνοιγμα στους νέους που «αναζητούν την πληρότητα της ζωής γεμάτη ελευθερία δικαιοσύνη, δημιουργία και αγάπη. «Οι νέοι δεν αποτελούν απλώς το μέλλον της Εκκλησίας αλλά το δυναμικό και δημιουργικό παρόν επί τοπικού και οικουμενικού επιπέδου».

Ιδιαίτερα συγκινητικές στιγμές εκτυλίχθηκαν όταν οικογένεια Καθολικών ταξίδεψε από τη Γερμανία στην Κρήτη για να ευλογήσει το νεογέννητο παιδί τους ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Πρόκειται για τον Nίκολας και την Κορνήλια Κόρνιντορ, βαθιά θρησκευόμενοι που πιστεύουν στην ενότητα των Χριστιανικών Εκκλησιών. Για αυτό αν και Καθολικοί έχουν φέρει τα παιδιά τους κοντά στην Ορθοδοξία

Πολιτική, ανθρώπινα δικαιώματα

Το μήνυμα των Ορθοδόξων Ιεραρχών τονίζει πως η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αναμιγνύεται στην πολιτική. «Τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται στο κέντρο της πολιτικής απάντηση στις σύγχρονες κοινωνικές πολιτικές κρίσεις και ανατροπές αποβλέποντας στην προστασία του πολίτη από την αυθαιρεσία του κράτους. Η Εκκλησία μας προθέτει επίσης τις υποχρεώσεις και ευθύνες των πολιτών και την ανάγκη συνεχούς αυτοκριτικής πολιτικών και πολιτών προς ουσιαστική βελτίωσης της κοινωνίας». Επίσης, θεωρεί θεμελιώδες δικαίωμα την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας και του δικαιώματος κάθε πιστού και κάθε θρησκευτικής κοινότητας να τελούν ελευθέρα από κάθε κρατική παρέμβαση τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, ως και το δικαίωμα της δημόσιας διδασκαλίας της θρησκείας».

Εκπρόσωποι άλλων δογμάτων. Πηγή: ©2016 Sean Hawkey

Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος εξέφρασε την αντίθεσή της στην «ισοπεδωτική και απρόσωπη ομογενοποίηση η οποία προωθείται με ποικίλους τρόπους, η Ορθοδοξία διακηρύττει το σεβασμό στην ιδιοπροσωπία ανθρώπων και λαών. Αντιτίθεται στην αυτονόμηση της οικονομίας από τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου και στην μετατροπή της σε αυτοσκοπό. Η πρόοδος του ανθρωπίνου γένους δεν συνδέεται μόνο με την ανάπτυξη του βιοτικού επιπέδου ή με την πρόοδο της οικονομίας εις βάρος των πνευματικών αξιών.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος. Πηγή: ©2016 Sean Hawkey

Η οικολογική κρίση οφείλεται σε πνευματικά και ηθικά αίτια. Οι ρίζες της συνδέονται με την πλεονεξία, την απληστία και τον εγωισμό που οδηγούν στην αλόγιστη χρήση των φυσικών πόρων, την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με ζημιογόνους ρύπους και την κλιματική αλλαγή. Η χριστιανική αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί μετάνοια για τις καταχρήσεις, εγκράτεια και ασκητικό ήθος, που αποτελούν αντίδοτο στην υπερκατανάλωση, συγχρόνως δε καλλιέργεια στον άνθρωπο της συνειδήσεως ότι εόιναι οικονόμος και όχι κάτοχος της δημιουργίας. Οι μελλοντικές γενεές έχουν δικαίωμα πάνω στα φυσικά αγαθά για αυτό και η Εκκλησία όρισε την 1Η Σεπτεμβρίου ως ημέρα προσευχής για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Τα αγκάθια των θετικών επιστημών

Στο ακανθώδες ζήτημα της Εκκλησίας με τις θετικές επιστήμες, επισημαίνει ότι αποφεύγει την κηδεμονία της επιστημονικής αναζήτησης και δεν λαμβάνει θέση πάνω σε κάθε επιστημονικό ερώτημα. Επισημαίνει ότι η σύγχρονη ανάπτυξη των θετικών επιστημών και της τεχνολογίας επιφέρει ριζικές αλλαγές στη ζωή μας και σημαντικές ευεργεσίες σε όλο το φάσμα της ζωής του ανθρώπου όμως έχει και ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις, όπως η χειραγώγηση της ελευθερίας, η σταδιακή απώλεια πολυτίμων παραδόσεων η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και η αμφισβήτηση των ηθικών αξιών.

Πηγή:©2016 Sean Hawkey

«Η επιστημονική γνώση όσο και αν εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς δεν κινητοποιεί τη βούληση του ανθρώπου ούτε δίνει απάντηση στα σοβαρά ηθικά και υπαρξιακά προβλήματα στην αναζήτηση για το νόημα της ζωής και του κόσμου».

Εκτός όμως από την προσέγγιση των σύγχρονων προβλημάτων, οι Προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών ασχολήθηκαν και με τα αμιγώς εκκλησιαστικά ζητήματα. Συγκεκριμένα, ασχολήθηκαν με το ζήτημα της Αποστολής της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο, την Ορθόδοξη Διασπορά και τον Κανονισμό Λειτουργίας των Επισκοπικών Συνελεύσεων, το Αυτόνομο και ο τρόπος ανακηρύξεως αυτού, τη σπουδαιότητα της Nηστείας και τη τήρησή της σήμερα, το Μυστήριο του Γάμου και τα κωλύματα αυτού και οι σχέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον υπόλοιπο Χριστιανικό κόσμο.

Επίσης, η Εκκλησία, όπως αναφέρεται στο μήνυμα που σφράγισε τη λήξη της Πανορθόδοξης, δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο διάλογο με τους ετερόδοξους Χριστιανούς, υπογραμμίζοντας ότι οι διάλογοι αυτοί δεν σημαίνουν ποτέ συμβιβασμό σε ζητήματα πίστεως.

Υπενθυμίζεται ότι για τη διοργάνωση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, καταλυτικό ρόλο διαδραμμάτισαν νέοι εθελοντές που ήρθαν απο τις ΗΠΑ και τη Σχολή του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης.

Ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος σε αποκλειστική συνέντυξή του στο CNN Greece, είχε είχε εκφράσει την πεποίθηση ότι θα πραγματοποιηθούν και άλλες Πανορθόδοξες Σύνοδοι.

Τόνιζε δε ότι είναι πολύ μεγάλη ευκαιρία για την Ορθοδοξία να καθίσουν, μετά από αιώνες, στο τραπέζι του διαλόγου οι Προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Ο μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος, που συνόδευσε τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, σε δήλωσή του στο CNN Greece, επισήμαινε ότι οι εργασίες της Συνόδου γίνονται σε κλίμα ενότητας και σεβασμού.

Ολόκληρο το μήνυμα "Τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας Πρός τόν Ὀρθόδοξο λαό καί κάθε ἄνθρωπο καλῆς θελήσεως" μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ.

Οι απουσίες

Η απουσία των πατριαρχείων Αντιοχείας, Μόσχας, Γεωργίας και Βουλγαρίας, προκάλεσε αλγεινή εντύπωση και επικρίθηκε από τους Προκαθημένους όλων των Εκκλησιών.

Σύμφωνα με πληροφορίες του CNN Greece ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έστειλε προσωπική επιστολή στον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο περί τις 10 Ιουνίου, όπου του ζητούσε να έλθει στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο.

Πηγή:©2016 Sean Hawkey

Ανώτατες εκκλησιαστικές πηγές επισημαίνουν στο CNN Greece, ότι το Πατριαρχείο Μόσχας, έχασε μια μεγάλη ευκαιρία προκειμένου να ακουστούν οι θέσεις του και οι προτάσεις του όχι μόνο σε θεολογικά ζητήματα αλλά και να μιλήσει για τα σύγχρονα προβλήματα των ανθρώπων, ενώπιον των υπολοίπων προκαθημένων. Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι για το Πατριαρχείο Μόσχας, δεν έχει ποτέ συμμετάσχει σε Οικουμενική Σύνοδο, καθώς ανακηρύχτηκε αυτοκέφαλη το 1448 και το 1589 ανυψώθη σε Πατριαρχείο με τον Πατριαρχικό Τόμο που εξέδωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιερεμίας ο Β.

Οι ίδιες ανώτατες εκκλησιαστικές πηγές μιλώντας στο CNN Greece χαρακτηρίζουν παράδοξο το γεγονός ότι ο Πατριάρχης Μόσχας, μετέβη στην Κούβα για να συναντηθεί με τον Πάπα Φραγκίσκο και να φωτογραφηθεί μαζί του, ενώ δεν ήλθε στην Κρήτη να συλλειτουργήσει με τους αδελφούς του.

REUTERS/Alejandro Ernesto/Pool

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι στο παρελθόν στενοί συνεργάτες του Οικουμενικού Πατριάρχη τον είχαν βοηθήσει να μεταβεί ως μητροπολίτης Σμόλενσκ στην Αμερική και εκτιμούν ότι γύρω του υπάρχουν συνεργάτες που προσπαθούν να πολιτικοποιήσουν το ρόλο του στην Ορθοδοξία.

Κεραυνοί Βαρθολομαίου για την απουσία των 4άρων

Στην έναρξη της Πανορθόδοξης ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έστειλε αυστηρό μήνυμα και στις τέσσερις εκκλησίες που απείχαν λέγοντας: «Όσοι δεν αποδέχθηκαν τις αποφάσεις των Συνόδων, απομονώθηκαν... Μας αιφνιδίασαν δυσαρέστως». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε ότι οι προκαθήμενοι των Εκκλησιών είχαν αποστείλει τον πλήρη κατάλογο των αντιπροσώπων τους, και είχαν γίνει κρατήσεις σε ξενοδοχεία.

«Πλήττοντας την ενότητα ημών, πλήττουμε εαυτούς. Δεν πρέπει να συμπεριφερόμαστε ως Ομοσπονδία εκκλησιών. Είμαστε μια εκκλησία και οι όποιες διαφορές μας λύνονται μόνο εν Συνόδω. Παν πλήγμα της Συνόδου πλήττει την υπόσταση της εκκλησίας μας».

Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος, σε αποκλειστική του δήλωση στο CNN Greece, υπογράμμισε ότι αμέσως μετά τη συνάντηση στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, θα αναλάβει πρωτοβουλία επικοινωνήσει μαζί με τις τέσσερις Εκκλησίες που απείχαν.

Ο προκαθήμενος του δεύτερου τη τάξη Πατριαρχείου, πιστεύει ότι την επόμενη φορά που θα συνέλθει η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος θα είναι όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίες μαζί. «Οι εκκλησίες της Ορθοδοξίας σαν οικογένεια είναι όλες μαζί. Απουσιάζουν οι τέσσερις αδελφές μας, αλλά δεν έχει σημασία γιατί θα ξανασυνέλθουμε και θα είμαστε όλοι μαζί για να δώσουμε το μήνυμα της αγάπης».

Μήνυμα ενότητας των Ορθοδόξων Εκκλησιών έστειλε και ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος σε αποκλειστική δήλωσή του στο CNN Greece.

"H Aγία και Μεγάλη Σύνοδος των Ορθοδόξων θέλει να τονίσει δύο βασικά πράγματα, πρώτον την ενότητα των ορθοδόξων Εκκλησιών κάτι που δεν έχουν προσέξει πολλοί είναι ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι κάποια συνομοσπονδία Εκκλησιών».

Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και Πάσης Αλβανίας, τόνισε στην αποκλειστική δήλωσή του στο CNN Greece ότι από πλευράς πρακτικής υπήρξαν πάρα πολλά εμπόδια στο παρελθόν που δεν έδωσαν τη δυνατότητα στους Ορθοδόξους να είναι μαζί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και Πάπας Φραγκίσκος με «τιτίβισμά» του χαιρέτησε την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στο Κολυμπάρι.

Ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ειρηναίος μιλώντας στο CNN Greece, εξεφρασε την πεποίθηση ότι δεν θα διοργανωνόταν η Πανορθόδοξη Σύνοδος και δεν θα ενισχυόταν η προσπάθεια διαλόγου μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών εάν στο πηδάλιο της Πρωτόθρονης Εκκλησίας δεν βρισκόταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο για την πρότασή του να διοργανωθεί στην Κρήτη, η Πανορθόδοξη.

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι η Πανορθόδοξη πραγματοποιήθηκε κάτω δρακόντεια μέτρα ασφαλείας.

Το Κολυμπάρι, ήταν θωρακισμένο σαν αστακός, όπως και όλη η ευρύτερη περιοχή.

Διαβάστε επίσης τα ρεπορτάζ του CNN Greece για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο:

Αναστάσιος στο CNN Greece: Η Πανορθόδοξη είναι μια καινούργια αρχή

Μόνο στο CNN Greece: Οι «στρατιώτες» της Πανορθόδοξης

Πανορθόδοξη και ...πάνοπλη

Πανορθόδοξη Σύνοδος: Πως θα βρεθούν μαζί μετά από 1000 χρόνια όλοι οι Ορθόδοξοι

Η κίνηση ματ του Βαρθολομαίου στη μάχη της Μόσχας για το «δακτυλίδι» της Ορθοδοξίας

Πανορθόδοξη Κρήτης: Σκληρό μπρα ντε φερ με φόντο το Πατριαρχείο Μόσχας

Αλεξανδρείας Θεόδωρος στο CNN Greece: Μετά την Πανορθόδοξη θα επικοινωνήσω με τους 4 που απείχαν

Ειρηναίος: Ο Βαρθολομαίος προώθησε το διάλογο μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών

Προσπάθεια υπονόμευσης της Πανορθόδοξης Συνόδου

Ι.Μ Χρυσοπηγής: Οι μοναχές που κεντούν τα άμφια του Οικουμενικού Πατριάρχη