Σκόπια: Οι νύχτες της οργής και το σκάνδαλο των υποκλοπών

Επεισόδια -περιορισμένα, όμως, και πολύ μικρότερης έντασης από εκείνα της Τετάρτης- σημειώθηκαν και χθες βράδυ, όταν υποστηρικτές της αντιπολίτευσης, που διαμαρτύρονταν για την απόφαση του Προέδρου Ιβάνοφ να αμνηστεύσει τους πολιτικούς που εμπλέκονται στο διαβόητο σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών, κατάφεραν να προσεγγίσουν τα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος VMRO-DPMNE του Νίκολα Γκρούεφσκι.

Ορισμένοι από το πλήθος άρχισαν να πετούν πέτρες, αυγά και φωτοβολίδες κατά των αστυνομικών, οι οποίοι απάντησαν με δακρυγόνα. Οι διαδηλωτές διαλύθηκαν, για να συγκεντρωθούν, όμως, εκ νέου, αλλού -συγκεκριμένα, έξω από την έδρα της κυβέρνησης. Φωνάζοντας συνθήματα, όπως «δίχως δικαιοσύνη δεν υπάρχει ειρήνη», παρατάχτηκαν απέναντι από τις ειδικές δυνάμεις καλώντας τες να ενωθούν μαζί τους· λίγη ώρα αργότερα αποχώρησαν.

Παράλληλα, υποστηρικτές του Γκρούεφσκι και του Προέδρου της ΠΓΔΜ, ο οποίος προέρχεται από τις τάξεις του VMRO-DPMNE, πραγματοποίησαν το δικό τους συλλαλητήριο. Με συνθήματα κατά του ηγέτη της Αντιπολίτευσης, Ζόραν Ζάεφ -όπως «προδότης», «ξένος μισθοφόρος»- επιχείρησαν να φτάσουν στα γραφεία του κόμματός του αλλά οι αστυνομικοί δεν τους άφησαν.

To σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών

Αιφνιδίως, σε έκτακτο τηλεοπτικό του διάγγελμα, ο Γκιόργκι Ιβάνοφ, ανακοίνωσε, την Τρίτη, ότι απαλλάσσει με Προεδρικό Διάταγμα όλους τους πολιτικούς αλλά και επιχειρηματίες, ιδιοκτήτες ΜΜΕ και αξιωματικούς της αστυνομίας που εμπλέκονται στο σκάνδαλο-μαμούθ των τηλεφωνικών υποκλοπών που δημοσιοποίησε πέρισυ η αντιπολίτευση του Ζόραν Ζάεφ και το οποίο συγκλόνισε τη χώρα, πυροδότησε πολιτική κρίση και προκάλεσε τις πρόωρες εκλογές του επερχόμενου Ιουνίου.

Σύμφωνα με όσα είδαν, τότε, το φως της δημοσιότητας, υπουργοί της κυβέρνησης Γκρούεφσκι εμφανίζονταν, σε ηχογραφημένες συνομιλίες, να δολοπλοκούν ενώ 20.000 με 26.000 άτομα -ανάμεσά τους ακτιβιστές, δημοσιογράφοι, δικαστές, διπλωμάτες, ηγέτες της αντιπολίτευσης, ακόμη και μέλη της κυβέρνησης- ήταν σε λίστα καταγραφής των τηλεφωνημάτων τους από τις μυστικές υπηρεσίες της ΠΓΔΜ.

Με άλλα λόγια, σε μια χώρα 2 εκατομμυρίων ανθρώπων ο ένας στους εκατό παρακολουθείτο.

Ένας εξ αυτών είναι ο σκηνοθέτης θεάτρου, Βλάντιμιρ Μίλτσιν. «Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια», λέει· τον παρακολουθούσαν και στα χρόνια της πάλαι ποτέ ενιαίας Γιουγκοσλαβίας καθώς τον είχαν χαρακτηρίσει 'αναρχοαυτόνομο'. Το 2000, μάλιστα, κατάφερε να αποκτήσει πρόσβαση στο φάκελό του. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, το 2015, είδε το ίδιο έργο σ’ επανάληψη με το CD που του έστειλε η αντιπολίτευση του Ζάεφ και το οποίο περιείχε τις υποκλαπείσες συνομιλίες του. Ο λόγος που κατέγραφαν τα τηλεφωνήματά του ήταν η εμπλοκή του -από τη θέση του εκτελεστικού διευθυντή- με ίδρυμα του πολυεκατομμυριούχου επενδυτή Τζορτζ Σόρος.

Πηγή: Privacy International

Μία άλλη εξ αυτών είναι η δημοσιογράφος Μέρι Γιορντάνοβσκα. Τώρα εργάζεται για το Βαλκανικό Δίκτυο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (BIRN) τα ρεπορτάζ του οποίου δεν χαϊδεύουν και δεν κολακεύουν· ένα, για παράδειγμα, αποκάλυπτε πως η πολυσυζητημένη κιτς ανάπλαση των Σκοπίων από τον Γκρούεφσκι στοίχισε 560 εκατομμύρια ευρώ από 80 που προέβλεπε ο αρχικός προϋπολογισμός. Πριν από το BIRN εργαζόταν σε ακόμη δύο ΜΜΕ-κόκκινο πανί για την κυβέρνηση- το περιοδικό Fokus, ο ιδρυτής του οποίου, Νίκολα Μλαντένοβ, σκοτώθηκε σε τροχαίο το 2013 (ο Ζάεφ υπαινίσσεται δολιοφθορά και ζητά ν’ ανοίξει ξανά ο φάκελος του θανάτου του) και τον τηλεοπτικό σταθμό Α1 που αναγκάστηκε να βάλει λουκέτο το 2011.

Πηγή: Privacy International

Εις βάρος του Γκρούεφσκι εκκρεμούν 5 διώξεις (4ος στη λίστα στο γράφημα). Πρώτοι των πρώτων είναι οι υπουργοί του, Μεταφορών Γιανακιέσκι και Εσωτερικών Γιανκούλοβσκα, με 16 ο πρώτος, 13 η δεύτερη εκκρεμείς διώξεις. Ακολουθεί ο Σάσο Μιχάλκοφ, ξάδελφος του Γκρούεφσκι και επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών. Σε μια προσπάθεια να πείσει ο Ιβάνοφ ότι η απόφασή του δεν ισοδυναμεί με συγκάλυψη, συμπεριλαμβάνει σε όσους απαλλάσσονται και τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Ζάεφ (προτελευταίος στη λίστα) εις βάρος του οποίου εκκρεμούν διώξεις από τις δικαστικές Αρχές για απόπειρα αποσταθεροποίησης της χώρας.

Αριστερά: Λίστα με ορισμένα από τα βασικά πρόσωπα που απαλλάσσονται - Δεξιά: ο Γκιόργκι Ιβάνοφ - Πηγή: @VPetreski / REUTERS

Αυτές οι δικαστικές Αρχές, βέβαια, όπως σχολιάζει ειρωνικά σε άρθρο του στο BalkanInsight o Sinisa Jakov Marusic, «θεωρήθηκαν τόσο 'ανεξάρτητες' που η διεθνής κοινότητα επέβαλε να συσταθεί 'Ειδική Εισαγγελία'».

Χθες, λοιπόν, η επικεφαλής αυτής της Αρχής, η Ειδική Εισαγγελέας, Κατίτσα Γιάνεβα, ξεκαθάρισε ότι δεν σκοπεύει να σταματήσει την έρευνά της. Αποκάλυψε, μάλιστα, στη διάρκεια συνέντευξης τύπου παρουσία πρεσβευτών χωρών της ΕΕ, πως το γραφείο της έχει πληροφορίες ότι μεγάλο χρηματικό ποσό από τον κρατικό προϋπολογισμό κατέληξε σε ιδιωτικές τσέπες μεταξύ 2008 - 2015.