Ευρώπη: Αντιμέτωπη με την τζιχαντιστική απειλή

Στην τελευταία ανάλυσή του, αμέσως μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βέλγιο, το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) εκτιμά:

• Είναι πολύ πιθανόν ο ISIS να επιχειρήσει, εντός του 2016, νέα χτυπήματα στη Γαλλία και το Βέλγιο, βασιζόμενος αφενός στους πολλούς γαλλόφωνους ξένους μαχητές που έχει στις τάξεις του αφετέρου στους συμπαθούντες στο εσωτερικό των δύο αυτών χωρών.
• Με τη βοήθεια του υποστηρικτικού του δικτύου στη νότια Ευρώπη, ο ISIS ενδέχεται να επιχειρήσει επιθέσεις σε Αυστρία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία.
• Ο ISIS μπορεί να θέσει στο στόχαστρο πολίτες δυτικών χωρών στην Τουρκία εν είδει τιμωρίας για το συνασπισμό εναντίον του αλλά και για να υπονομεύσει την τουρκική οικονομία, ως μέρος του διακηρυγμένου στόχου του να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη.

Η τρομοκρατική δραστηριότητα του ISIS στην Ευρώπη και την Τουρκία από το 2014 μέχρι σήμερα

Στον επικαιροποιημένο αυτό χάρτη του ISW με θέμα την καμπάνια τρόμου του ISIS στην Ευρώπη και την Τουρκία καταδεικνύονται με κόκκινο αστέρι οι επιτυχείς τρομοκρατικές επιθέσεις των οποίων ο ISIS έχει αναλάβει την ευθύνη ενώ με κόκκινο κύκλο εκείνες οι οποίες απετράπησαν. Με κίτρινο αστέρι οι επιτυχείς επιθέσεις που έγιναν στο όνομά του ενώ με κίτρινο κύκλο εκείνες που απετράπησαν. Με ροζ κύκλο -όσο μεγαλύτερος τόσο περισσότερες- οι συλλήψεις ατόμων συνδεδεμένων με τον ISIS (συμπεριλαμβάνονται και εκείνες στη γιάφκα του Αμπαούντ στο Παγκράτι). Οι χώρες, το όνομα των οποίων είναι με κόκκινο χρώμα, έχουν υποδειχθεί από την ίδια την τζιχαντιστική οργάνωση ως στόχοι. Οι ενδείξεις πάνω δεξιά δείχνουν τον πληθυσμό των ξένων μαχητών στον ISIS ανά χώρα - Πηγή: ISW

Ξένοι μαχητές: Η κινούμενη 'βόμβα' του ISIS

To φαινόμενο των ξένων μαχητών -όσων, δηλαδή, συμμετέχουν σε ένοπλες συγκρούσεις στο εξωτερικό κυρίως για ιδεολογικούς ή θρησκευτικούς λόγους και όχι οικονομικούς- δεν είναι καινούργιο. Σύμφωνα με την υπηρεσία έρευνας του Ευρωκοινοβουλίου, από το 1980 έως τα μέσα του 2010 οι αλλοδαποί που πήραν μέρος σε τέτοιες συγκρούσεις στον ισλαμικό κόσμο ήταν από 10.000 έως 30.000. Καινοφανείς είναι, όμως, οι διαστάσεις του φαινομένου αφής στιγμής η εξέγερση στη Συρία εξελίχθηκε σε κανονικό πόλεμο. Το χάος εκμεταλλεύτηκε ο ISIS· μια εξαιρετικά βίαιη αλλά μικρή και περιθωριακή, μέχρι τότε, τζιχαντιστική οργάνωση, η οποία ανακήρυξε 'Χαλιφάτο' σε όμορα εδάφη της Συρίας και του Ιράκ που είχε προηγουμένως καταλάβει: Το αυτοαποκαλούμενο 'Ισλαμικό Κράτος'.

Ο πόλεμος στη Συρία έχει προσελκύσει περισσότερους ξένους μαχητές από οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη ή παρελθούσα σύγκρουση - Πηγή: EPRS | European Parliament Research Service

Οι ξένοι μαχητές στη Συρία και το Ιράκ -υπολογίζεται πως- είναι περισσότεροι από 20.000. Σε ποσοστό 19%, δηλαδή περί τους 3.850, προέρχονται από χώρες της ΕΕ. Είναι πολύ νέοι σε ηλικία. Στην πλειοψηφία τους εντάσσονται σε τζιχαντιστικές ομάδες και δη στον ISIS. Εκλαμβάνονται ως η μεγαλύτερη απειλή, καθώς όντες στο πεδίο της μάχης αποκτούν πολεμική εμπειρία και ριζοσπαστικοποιούνται ακόμη περισσότερο -συνεπώς είναι ικανοί για εξαιρετικά φονικές τρομοκρατικές επιθέσεις αν και εφόσον επιστρέψουν στην Ευρώπη. Σχετική έρευνα έδειξε ότι 1 στους 9 γύρισε στη Δύση με σκοπό να πραγματοποιήσει επιθέσεις και πως όσες τρομοκρατικές ενέργειες έγιναν από ξένους μαχητές που είχαν θητεία σε πόλεμο ήταν οι πλέον πολύνεκρες.

Πώς στρατολογούνται και γιατί ριζοσπαστικοποιούνται οι ξένοι μαχητές

Σε αντίθεση με ό,τι ενδεχομένως θα περίμενε κανείς, βασικός κινητοποιητικός παράγων για ν’ ανέβει κάποιος στο άρμα των λεγεωνάριων της τζιχάντ φαίνεται πως δεν είναι τόσο η θρησκεία αλλά:

• Επιρροή από φίλους.
• Πρότυπα τύπου Ράμπο.

Όπως λέει, επί λέξει, έκθεση, με ημερομηνία 18 Ιανουαρίου 2016, της Europol:

Στην ίδια έκθεση επισημαίνεται, επίσης, ότι αρκετοί εξ αυτών έχουν διαγνωστεί, προ της ένταξής τους στον ISIS, με προβλήματα ψυχικής υγείας ενώ σε μεγάλο ποσοστό έχουν ποινικό μητρώο.

Πάνω απ’ όλα, όμως, στη συντριπτική της πλειοψηφία αυτή η νέα φουρνιά ξένων μαχητών που δεν ξέρει ούτε αραβικά ούτε καλά-καλά τι λέει το Κοράνι (χαρακτηριστική περίπτωση αυτή των 22χρονων βρετανών Mohammed Nahin Ahmed και Yusuf Zubair Sarwar που ταξίδεψαν από το Μπέρμιγχαμ στο Χαλέπι για να πολεμήσουν με τον ISIS έχοντας μαζί τους τα βιβλία «Ισλάμ για Αρχάριους» και «Κοράνι για Αρχάριους») στην συντριπτική της πλειοψηφία, λοιπόν, προέρχεται από περιβάλλοντα στο περιθώριο της κοινωνίας· πολίτες δεύτερης κατηγορίας που βιώνουν αποκλεισμό, δίχως ελπίδα, δίχως προοπτική. Όπως γράφει ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Ghent του Βελγίου, Rik Coolsaet, για την παρεκκλίνουσα υποκουλτούρα της μουσουλμανικής νεολαίας του προαστίου των Βρυξελλών, Μόλενμπεκ, που αναφέρεται ως 'ευρωπαϊκή πρωτεύουσα της ισλαμικής τρομοκρατίας':

Κοντολογίς, οι οργισμένοι αυτοί πολίτες της Δύσης, μουσουλμανόπαιδα δίχως αύριο, μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς, βρίσκουν στον ISIS αποδοχή, αίσθηση του «ανήκειν» και κυρίως ταυτότητα. Κι όπως μας λέει μια από τις πιο γνωστές κοινωνιοψυχολογικές θεωρίες, αυτή της κοινωνικής ταυτότητας/αυτοκατηγοριοποίησης, των Tajfel & Turner, τα μέλη μιας ομάδας αναλαμβάνουν βίαιη συλλογική δράση εάν θεωρήσουν ότι κάτι τέτοιο αφενός θα ενισχύσει το στάτους της ενδο-ομάδας αφετέρου θα μειώσει εκείνο της εξω-ομάδας. Όσο για τις προϋποθέσεις ανάληψης βίαιης συλλογικής δράσης, αυτές είναι να μην υπάρχει διαπερατότητα των ορίων ανάμεσα στις ομάδες καθώς και η μειονεκτούσα ομάδα να αντιλαμβάνεται το στάτους των πραγμάτων αφενός ως μη νόμιμο αφετέρου ασταθές -άρα δυνητικά μεταβλητό.

Με άλλα λόγια ό,τι ζούμε τον τελευταίο καιρό με τις αλλεπάλληλες τρομοκρατικές επιθέσεις που συγκλονίζουν την Ευρώπη, η έξαρση των οποίων οπωσδήποτε συνδέεται με τις ήττες του ISIS, εσχάτως, στα μέτωπα του πολέμου: Όσο δέχεται πλήγματα στη Συρία και το Ιράκ τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος χτυπημάτων στην ΕΕ για να διατηρήσει ψηλά το φρόνημα στο 'Χαλιφάτο'. Τούτων δοθέντων, η αντιμετώπιση της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας απαιτεί -πέραν του να τελειώσει ο καταστροφικός πόλεμος στη Συρία και της στενής συνεργασίας σε επίπεδο κρατών-μελών- ριζοσπαστικές δράσεις εντός Ευρώπης που να κατατείνουν στη διεύρυνση του «εμείς» έτσι ώστε να δοθεί χώρος και ελπίδα στους αποκλεισμένους.