"Traces": Ένα ζωντανό ντοκιμαντέρ για το προσφυγικό, στο Μπάγκειον

Τίτλος της, “Traces”, και αποτελεί τμήμα του DOME event, μιας διεθνούς διοργάνωσης που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στην Αθήνα. Σκοπό έχει να αναδείξει ανθρώπους, ιστορίες και πρωτοβουλίες γύρω από το προσφυγικό ζήτημα. Για τη διοργάνωση συνεργάστηκαν η εταιρία παραγωγής plays2place, η Μπιενάλε της Αθήνας και ο πολιτιστικός χώρος “Συνεργείο”, και ήταν καλεσμένες 30 οργανώσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το “Traces” είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο ως εμπειρία, κάτι στο οποίο βοηθά και ο επιβλητικός χώρος του Μπάγκειον, που για τις ανάγκες της εγκατάστασης διαμορφώθηκε από τη Μάρθα Μπουζιούρη και την Γιολάντα Μαρκοπούλου και φωτίστηκε εξαιρετικά από την Ολυμπία Μυτιληναίου.

Στους τρεις ορόφους του ξενοδοχείου ο επισκέπτης θα ταξιδέψει μαζί με τους πρόσφυγες από τις χώρες προέλευσης μέχρι τον τελικό προορισμό τους, θα δει και θα νιώσει όσα είδαν και ένιωσαν κι εκείνοι κατά τη διάρκεια του μεγάλου ταξιδιού προς μια καλύτερη ζωή.

Ντοκουμέντα σε διαφορετική μορφή

"Το έργο Τraces είναι βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, σε πραγματικές ιστορίες, πραγματικούς ανθρώπους" μας λέει η Μάρθα Μπουζιούρη, συνδημιουργός του Traces και υπεύθυνη του DOME event.
"Το έργο χρησιμοποιεί μια υβριδική φόρμα. Κάνει χρήση όλων των διαθέσιμων εργαλείων, που ενεργοποιήσαμε κατά τη διάρκεια της έρευνας. Ηχητικά ντοκουμέντα, βίντεο ντοκουμέντα αλλά και πραγματικούς ανθρώπους, στον πραγματικό τους ρόλο. Σε αυτή την περιήγηση, οι επισκέπτες θα έρθουν σε επαφή και επικοινωνία με πραγματικούς ανθρώπους.

Αυτοί οι άνθρωποι είναι και από τις δύο μεριές των συνόρων και θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικό να εμπλέξουμε αυτές τις δύο μεριές, και να φέρουμε στο πρώτο επίπεδο τον άνθρωπο, γιατί το ανθρώπινο είναι πολλές φορές και το πιο πολιτικό. Θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να δημιουργηθεί μια διαφορετική αφήγηση πέρα από τη συμβατική που φτάνει σε εμάς μέσα από τα μέσα επικοινωνίας, και πολλές φορές και μέσα από την τέχνη. Να δοθεί χώρος και χρόνος στους ανθρώπους, να μιλήσουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους και να σταματήσουμε εμείς να μιλάμε εξ ονόματος αυτών."

Τι θα δει ο επισκέπτης

Οι τρείς όροφοι του Μπάγκειον φιλοξενούν εγκαταστάσεις που δημιουργήθηκαν από αντικείμενα προσφύγων ή έχουν σαφείς αναφορές στις χώρες προέλευσής τους, όπως οι ανάγλυφες χώρες της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής φτιαγμένες από μπαχαρικά, χαρακτηριστικά του κάθε τόπου. Μια ακόμη αίθουσα του πρώτου ορόφου, στην οποία δεσπόζει ένα αντίσκηνο και η φωτογραφία ενός κοριτσιού με φόντο τα ερείπια της Συρίας, μας μεταφέρει σε έναν καταυλισμό προσφύγων, ενώ σε μια τηλεόραση παιδιά αφηγούνται τις ιστορίες τους.

Σε ένα άλλο δωμάτιο ο Οζγκούρ μάς κερνά ζεστό τσάι, ενώ παραδίπλα ο Ραμζάν περιμένει σε ένα σκοτεινό δωμάτιο τη στιγμή που θα περάσει από την Τουρκία στην Ελλάδα.
Ένα δωμάτιο στον τρίτο όροφο έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε να θυμίζει γραφείο υποδοχής, ενώ ιδιαίτερα συγκινητικό είναι το installation, που θυμίζει αίθουσα φιλοξενίας με πολλά κρεβάτια στημένα στη σειρά με τα κομοδίνα τους γεμάτα φωτογραφίες από ανέμελες οικογενειακές στιγμές.

Παράλληλες εκδηλώσεις

Το Traces ήταν αναμφίβολα η κορυφαία στιγμή του DOME event, κατά τη διάρκεια του οποίου έγιναν σοβαρές συζητήσεις στο φόρουμ και στα στρογγυλά τραπέζια με άξονες το επιχειρησιακό κομμάτι της υποδοχής προσφύγων και αυτό της ενσωμάτωσης, αναλύοντας παραδείγματα από το εξωτερικό όπως οι Refugees Welcome, που παρέχουν στέγη σε πρόσφυγες μέσω της συγκατοίκησης, το Uber Den Tellerand Kochen, μια συλλογική κουζίνα για, και από πρόσφυγες στη Γερμανία, το Die Gaertnerei, μια κοινότητα που εξερευνά νέους τρόπους συνύπαρξης με τους πρόσφυγες στην πόλη του Βερολίνου, παρέχοντας έναν χώρο δημιουργικών συναντήσεων και κοινωνικών αλλαγών, η ελληνική πρωτοβουλία Solomon, που υπό τη μορφή ενός περιοδικού προωθεί την ελευθερία έκφρασης, μιας και οι αρθρογράφοι της είναι κυρίως μετανάστες και πρόσφυγες, και η επίσης ελληνική πρωτοβουλία Station Athens, ένα καλλιτεχνικό εργαστήρι για νέους μετανάστες και πρόσφυγες με έδρα το Μεταξουργείο.
Όπως, όμως, δείχνουν τα πράγματα, το ζήτημα της ενσωμάτωσης σύντομα όχι απλά θα μας απασχολήσει, αλλά όπως δείχνουν τα πράγματα θα είναι το κυρίαρχο στη διαχείριση του προσφυγικού.