Η κόλαση στην Ανθρωπόκαινο εποχή;

Πρόκειται για την εποχή όπου είναι πλέον εμφανή τα σημάδια της ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον. Το 2015 ήταν το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί στην ιστορία, και το 2016 αναμένεται να καταγραφεί ως ακόμα θερμότερο, με ότι αυτό συνεπάγεται: Ξηρασίες, πλημμύρες, πυρκαγιές, ακραία καιρικά φαινόμενα, υποβάθμιση των εδαφών και της βιοποικιλότητας. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, αυξάνει τις επισφάλειες στον ανθρώπινο βίο και οδηγεί σε πάση φύσεως εντάσεις. Όπως είπε πρόσφατα ο πάπας Φραγκίσκος, «ο άνθρωπος μετατρέπει τον πλανήτη σε μία μολυσμένη χέρσα περιοχή γεμάτη συντρίμμια, ερήμωση και βρωμιά», τονίζοντας παράλληλα ότι «η κλιματική αλλαγή συμβάλλει επίσης στη σπαραξικάρδια προσφυγική κρίση». «Οι φτωχοί του κόσμου, αν και λιγότερο υπεύθυνοι για την κλιματική αλλαγή, είναι πιο ευάλωτοι και πάσχουν ήδη από τις επιπτώσεις της», δήλωσε ο πάπας, έχοντας ήδη χαρακτηρίσει λίγα χρόνια νωρίτερα την περιβαλλοντική καταστροφή ως νέο αμάρτημα.

Κατά το πρόσφατο, ιστορικό ταξίδι του προέδρου Ομπάμα στην Κίνα, οι δύο υπερδυνάμεις και ταυτόχρονα μεγαλύτεροι ρυπαντές του κόσμου, έκαναν ένα θαρραλέο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ίσως την μοναδική κατεύθυνση. Επικύρωσαν τη συμφωνία των Παρισίων για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής, συμβάλλοντας ουσιαστικά και ενεργά στις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για συγκράτηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Μάλιστα ο γγ του ΟΗΕ Μπαν Γκι Μουν δήλωσε την επομένη της απόφασης των δύο προέδρων ότι «ο σκεπτικισμός για την κλιματική αλλαγή έχει πλέον τελειώσει», παρόλο που στο Κονγκρέσο μερίδα των ρεπουμπλικανών εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι «η συμφωνία πρόκειται να κλονιστεί από μόνη της».

Αν και το Πράσινο Ταμείο του ΟΗΕ έχει συγκεντρώσει μέχρι σήμερα δέκα δις για την αντιμετώπιση του φαινομένου, ο στόχος είναι τα 100 μέχρι το 2020. Η Ελλάδα, αν και μεταξύ των πλέον ευάλωτων χωρών, ακόμα δεν έχει συμμετάσχει έχοντας ήδη χάσει πολύτιμο χρόνο και χώρο από μελλοντικές αποφάσεις για την διαχείριση και κατανομή των κονδυλίων. Η Γαλλία, η οποία έτσι κι αλλιώς πρωτοστάτησε για την σύναψη της συμφωνίας των Παρισίων, αποφάσισε να εκδώσει «πράσινα ομόλογα». Αρχής γενομένης από το 2017, το μέτρο αυτό αποτελεί μέρος της προσπάθειάς της να χρηματοδοτήσει φιλικές προς το περιβάλλον επενδύσεις 9 δις δημόσιας χρηματοδότησης για την οικολογική μετάβαση, φιλοδοξώντας μάλιστα να εμπνεύσει άλλες χώρες, όπως η Κίνα ή το Ηνωμένο Βασίλειο, προκειμένου να μιμηθούν το παράδειγμά της, καθώς η παγκόσμια αγορά πράσινων ομολόγων αυξήθηκε από μόλις 13 δις δολάρια το 2013 σε 48 δις το 2015, και προβλέπεται να φτάσει τα 100 δις το τρέχον έτος, σύμφωνα με στοιχεία της γαλλικής κυβέρνησης.

Σύμφωνα με τελευταία επιστημονική έκθεση, μέρος των 600 δις που ζημιώνονται τα κράτη από τους φορολογικούς παραδείσους, θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν μία νέα ενεργειακή επανάσταση. Οι απαιτήσεις ωστόσο μόνο της Ασίας για ένα τέτοιου είδους εγχείρημα ανέρχονται στο αστρονομικό ποσό των 7 τρις.

Τα σημάδια σε σχέση με την κατανόηση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής είναι ενθαρρυντικά, ωστόσο η απαιτούμενη δράση, καθώς επίσης και η μόχλευση των πόρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι απελπιστικά καθυστερημένες, και ανεπαρκείς, ενώ δε λείπουν και φαινόμενα αδιαφάνειας και απροθυμίας σε σχέση με τις ληφθήσες αποφάσεις. Η επικείμενη Σύνοδος του ΟΗΕ στο Μαρακές (COP22), πέρα από οποιεσδήποτε τεχνικές λεπτομέρειες, καλείται να λάβει δύο πολύ σοβαρές αποφάσεις: Την εξεύρεση τρόπων για την εφαρμογή της παγκόσμιας συμφωνίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Κυρίως όμως, καλείται να βρει τρόπους για την επιτάχυνση της δεσμευτικής εφαρμογής των αποφάσεων με όρους διαφάνειας, δικαιοσύνης και δημοκρατίας. Ο δρόμος εξακολουθεί να είναι μακρύς και δύσβατός, αλλά πλέον πρέπει να διανυθεί τάχιστα. Τα 10 δις του παγκόσμιου πληθυσμού το 2050 απαιτείται να είναι θωρακισμένα και προστατευμένα από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, το φαινόμενο να βρίσκεται σε ύφεση και ο κόσμος να έχει ήδη εμπεδώσει μία νέα φάση βιώσιμης ανάπτυξης. Διαφορετικά, η Ανθρωπόκαινος εποχής μπορεί να γίνει η ζωντανή κόλαση για τις αμαρτίες ολόκληρης της ανθρωπότητας.

*Ο Ηλίας Παλιαλέξης είναι δημοσιογράφος