Πως θα κτίσετε το αφορολόγητο και θα αποφύγετε τα τεκμήρια το 2017

Το CNN Greece επιχειρεί μέσα από ερωτο- απαντήσεις να φωτίσει τις πιο κρίσιμες πτυχές τους νέου συστήματος και να καταδείξει τις περιπτώσεις που οι φορολογούμενοι απειλούνται με πρόστιμα και απώλεια του αφορολογήτου, αλλά και τις περιπτώσεις που ενεργοποιούνται τα τεκμήρια που «καίνε».

1) Πώς μπορώ να κατοχυρώσω το αφορολόγητο (ετήσια έκπτωση φόρου έως 1.900- 2.100 ευρώ);

Κάθε φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα μέχρι 10.000 ευρώ από μισθούς ή συντάξεις και κάθε κατά κύριο επάγγελμα αγρότης με ετήσιο εισόδημα μέχρι 10.000 ευρώ θα πρέπει από την 1η Ιανουαρίου 2017 να καλύπτει το 10% του εισοδήματός του με δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες μέσω χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών ή άλλων μεθόδων ηλεκτρονικών συναλλαγών, για να δικαιούται την έκπτωση φόρου των 1.900-2.100 ευρώ.

Παράλληλα, κάθε φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα από 10.001 έως 30.000 ευρώ προερχόμενο από μισθούς ή συντάξεις, καθώς επίσης και κάθε κατά κύριο επάγγελμα αγρότης με ετήσιο εισόδημα από 10.001 έως 30.000 ευρώ θα πρέπει να καλύπτει ποσοστό 10% του τμήματος του εισοδήματός του μέχρι τις 10.000 ευρώ και ποσοστό 15% του τμήματος του εισοδήματός του πάνω από τις 10.000 ευρώ με δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες μέσω χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών ή άλλου είδους ηλεκτρονικών συναλλαγών, για να δικαιούται την έκπτωση φόρου μέχρι ποσού 1.900-2.100 ευρώ.

Οι φορολογούμενοι με ετήσιο εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ προερχόμενο από μισθούς ή συντάξεις, καθώς και κάθε κατά κύριο επάγγελμα αγρότες με ετήσιο εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ για να κατοχυρώσουν έκπτωση φόρου που φθάνει μέχρι τα επίπεδα των 1.800-2.000 ευρώ πρέπει να καλύπτουν ποσοστό 10% του τμήματος εισοδήματός του μέχρι τις 10.000 ευρώ, ποσοστό 15% του τμήματος του εισοδήματός του πάνω από τις 10.000 και έως τις 30.000 ευρώ και ποσοστό 20% του τμήματος του εισοδήματός του πάνω από τις 30.000 ευρώ με δαπάνες αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών εξοφληθείσες μέσω ηλεκτρονικών συναλλαγών, χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών.

Να σημειώσουμε ότι η κλίμακα είναι προοδευτική, έτσι κάποιος που έχει εισόδημα από μισθωτή εργασία 30.000 ευρώ ετησίως, θα χρειαστεί αποδείξεις ύψους (10.000 x 10%) + (20.000 x 15%) = 4.000 ευρώ και όχι 4.500 ευρώ (30.000 x 15%).

2) Τι θα συμβεί εάν δεν μπορέσω να δαπανήσω και να πληρώσω μέσω ηλεκτρονικών συναλλαγών, χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών τα προβλεπόμενα ποσά;

Σε περίπτωση μη κάλυψης του απαιτούμενου ποσού θα επιβαρυνθείτε με επιπλέον φόρο 22% επί του «ακάλυπτου» ποσού.

Πιο απλά εάν κάποιος έχει εισόδημα 30.000 ευρώ και συγκεντρώσει αποδείξεις για 3.000 ευρώ θα πληρώσει φόρο 220 ευρώ (1.000 x 22%).

Κάποιος που έχει εισόδημα 50.000 ευρώ ετησίως και δεν προχωρήσει σε δαπάνες 7.000 ευρώ , αλλά 5.000 ευρώ θα πληρώσει φόρο 440 ευρώ (2.000 x 22%).

Κάποιος που έχει εισόδημα 150.000 ευρώ το χρόνο θα πρέπει να προχωρήσει σε δαπάνες έως 30.000 ευρώ για να κατοχυρώσει το αφορολόγητο. Εάν για παράδειγμα διενεργήσει ηλεκτρονικά πληρωμές 15.000 ευρώ τότε θα κληθεί να πληρώσει φόρο 3.300 ευρώ!

3) Ποιες δαπάνες που θα γίνονται μέσω ηλεκτρονικών συναλλαγών, ή μέσω πληρωμών με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες θα κτίζουν το αφορολόγητο;

Στη λίστα με τις δαπάνες που γίνονται δεκτές περιλαμβάνονται αγορές από σούπερ μάρκετ, πολυκαταστήματα, καύσιμα, αγορές ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, έπιπλα, είδη οικιακής χρήσης, ξενοδοχεία, παροχή υπηρεσιών από υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους, λογιστές, ψυχολόγους, εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ και κέντρα διασκέδασης.

Περιλαμβάνονται ακόμη ορισμένα έξοδα παροχής υπηρεσιών, για τα οποία εκδίδονται ειδικά φορολογικά στοιχεία (π.χ. δαπάνες παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών για τις οποίες εκδίδονται ειδικού τύπου αποδείξεις από τα ΕΛΤΑ και τις λοιπές εταιρίες Courier, δαπάνες παροχής υπηρεσιών πώλησης ή αγοράς μετοχών οι οποίες αναγράφονται στα πινακίδια τα οποία εκδίδονται από τις χρηματιστηριακές εταιρίες κ.λπ).

Παράλληλα, σύμφωνα με το νόμο από την 1η Ιανουαρίου 2017 τα ποσά των ιατρικών δαπανών που αναγνωρίζονται για έκπτωση από το φόρο εισοδήματος, δηλαδή οι δαπάνες για ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις, για φάρμακα και νοσήλια, θα πρέπει να εξοφλούνται με τη χρήση χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών ή άλλων ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής!

4) Ποιες δαπάνες δεν κτίζουν το αφορολόγητο;

Σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα δεν θα γίνονται δεκτές για το κρίσιμο του αφορολογήτου δαπάνες που σχετίζονται με λογαριασμούς ΔΕΚΟ, κινητή και σταθερή τηλεφωνία, δόσεις δανείων, ενοίκια, κοινόχρηστα, ασφάλιστρα και διόδια.

Ακόμη, στις μη αποδεκτές δαπάνες περιλαμβάνονται αγορές για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων (για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτου, πλοίων αναψυχής, αυτοκινήτων, δίτροχων κ.λπ. οχημάτων, για ανέγερση ακινήτου, για τοκοχρεωλυτική απόσβεση δανείων ή πιστώσεων κ.λπ.), οι δαπάνες για αμοιβές δικηγόρων που αφορούν σε δίκες μισθωτικών διαφορών, καθώς και η αγορά κρατικών λαχείων, τα ποσά που καταβάλλονται για τη συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια και οι δαπάνες εισόδου σε καζίνο.

Να σημειωθεί πως η υφυπουργός Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να περιληφθούν οι δαπάνες για εξόφληση λογαριασμών ρεύματος, ύδρευσης και τηλεφωνίας σε εκείνες που κτίζουν το αφορολόγητο, αλλά για να γίνει κάτι τέτοιο απαιτείται υπουργική απόφαση.

5) Υπάρχουν φορολογούμενοι που εξαιρούνται από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής για την πραγματοποίηση των δαπανών ή γενικά από την υποχρέωση προσκόμισης αποδείξεων;

Ναι υπάρχουν. Από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής και πληρωμών με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες εξαιτούνται οι φορολογούμενοι 70 ετών και άνω, άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση και οι φορολογικοί κάτοικοι της ΕΕ που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις. Προσοχή για τους φορολογούμενους αυτούς δεν ισχύουν τα πλαφόν των ηλεκτροτεχνικών πληρωμών, ωστόσο απαιτείται να προσκομίζουν αποδείξεις ίσης αξίας, σύμφωνα με την κλίμακα.

Αυτοί που εξαιρούνται πλήρως τόσο από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής όσο και από την προσκόμιση αποδείξεων για την πραγματοποίηση δαπανών είναι οι υπάλληλοι του υπουργείου Εξωτερικών, οι στρατιωτικοί, εφόσον υπηρετούν στην αλλοδαπή, οι υπηρετούντες στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας, σε ψυχιατρικό κατάστημα, καθώς και οι φυλακισμένοι.

6) Τι θα ισχύσει για κατηγορίες φορολογουμένων όπως άποροι, άνεργοι, νοικοκυρές χωρίς εισόδημα, ηλικιωμένοι, ακόμη και ανάπηροι που εμφανίζονται να έχουν τεκμαρτό εισόδημα που ξεπερνά το πραγματικό;

Για τις περιπτώσεις αυτές αναμένεται να προκύψουν κραυγαλέες αδικίες. Για παράδειγμα ένας άνεργος άγαμος, με μηδενικό εισόδημα, ο οποίος διαμένει σε δωρεάν παραχωρηθέν διαμέρισμα 50 τετραγωνικών θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει δαπάνες με πλαστικό ή ηλεκτρονικό χρήμα συνολικού ύψους 500 ευρώ, καθώς η εφορία θα του προσδιορίσει για το 2017 ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα 5.000 ευρώ! Το εισόδημα αυτό θα προκύψει με βάση το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ που προβλέπεται για τον άγαμο, καθώς επίσης και με βάση το τεκμήριο του σπιτιού το οποίο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ.

Συνεπώς, αν δεν λάβει υπόψη του το τεκμαρτό εισόδημα των 5.000 ευρώ ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει φόρο εισοδήματος 110 ευρώ, ο οποίος θα αντιστοιχεί στο 22% του ακάλυπτου ποσού των 500 ευρώ.

Στην ίδια περίπτωση άπορος χωρίς εισόδημα και με τεκμήριο 9.000 ευρώ θα πρέπει να δαπανήσει 900 ευρώ με κάρτες, αλλιώς θα πληρώσει πρόστιμο στην εφορία 198 ευρώ! Ακόμη και κάποιος που δεν έχει κανένα περιουσιακό στοιχείο και μένει σε ένα σπίτι με νοίκι και διαθέτει ως μοναδικό εισόδημα ένα επίδομα 300 ευρώ θα πρέπει να κάνει ηλεκτρονικές δαπάνες 3.600 ευρώ. Διαφορετικά θα πρέπει να πληρώσει και αυτός φόρο 22%.

Να σημειωθεί πως νοικοκυρές που δεν έχουν καν εισόδημα, αλλά έχουν τεκμήριο (π.χ. σπίτι) δεν μπορούν να καλυφθούν από τις δαπάνες που κάνει ο σύζυγος που εργάζεται. Έτσι οι έγγαμοι που εργάζονται υποχρεώνονται να έχουν πλέον ξεχωριστό «κουμπαρά» από τους συντρόφους τους!

7) Εγώ και η σύζυγος μου έχουμε την ίδια κάρτα για να ψωνίζουμε . Τι θα συμβεί στην περίπτωση μας;

Κανείς δεν γνωρίζει εάν άλλες δαπάνες θα πρέπει να έχει ο σύζυγος και άλλες η σύζυγος ανάλογα με το εισόδημά τους ή εάν θα πρέπει να συγκεντρώσουν ένα ποσό από κοινού. Από τις διατάξεις που ψηφίστηκαν δεν προκύπτει ότι πρόκειται για οικογενειακό εισόδημα.

Ο νόμος προβλέπει ότι κάθε φορολογούμενος καλύπτει με δαπάνες το δικό του αφορολόγητο. Έτσι εάν ένα ζευγάρι χρησιμοποίει την ίδια πιστωτική κάρτα οι δαπάνες ανάγονται όλες στο ΑΦΜ του κύριου μέλους. Ο άλλος φαίνεται σαν να μην έχει κάνει δαπάνες. Αντίστοιχα αν το ζευγάρι πληρώνει από κοινό λογαριασμό, δεν μπορούν να επιμεριστούν οι δαπάνες που αφορούν το εισόδημα του ενός συζύγου και του άλλου. Αρά ο ένας σύζυγος μπορεί να έχει περίσσιες δαπάνες και ο άλλος λιγότερες και τελικά να επιβαρυνθεί με πρόστιμο.

8) Τι θα ισχύσει για τις επιχειρήσεις;

Η αποδοχή συναλλαγών με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες γίνεται υποχρεωτική (από το 2017) για συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών. Αυτές οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που θα οριστούν με υπουργική απόφαση θα πρέπει να συμβληθούν υποχρεωτικά με νομίμως αδειοδοτημένους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών και να εγκαταστήσουν μηχανήματα POS στους επαγγελματικούς τους χώρους.

Σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις που αποδέχονται κάρτες πληρωμών θα πρέπει να ενημερώνουν τους καταναλωτές σχετικά με την αποδοχή καρτών με σαφή τρόπο που δεν επιδέχεται παρερμηνείας. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να αναγράφονται ευκρινώς στην είσοδο του καταστήματος και στο ταμείο. Στους παραβάτες των διατάξεων επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ.

Στην ίδια βάση οι δαπάνες για την πληρωμή μισθών που δεν εξοφλούνται με τη χρήση ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών δεν θα αναγνωρίζονται για έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών που τις καταβάλλουν.