Τσίπρας στην Άγκυρα: Να αναλάβει η Ευρώπη τις ευθύνες της

Τετάρτη, 18 Νοεμβρίου 2015 17:05

Το προσφυγικό κυριάρχησε στη συνάντηση που είχε σήμερα ο Έλληνας πρωθυπουργός με τον Τούρκο ομόλογό του Αχμέτ Νταβούτογλου, με τις δύο πλευρές να ζυγίζουν τα επιχειρήματά τους εν όψει των γενικότερων και σοβαρότερων εξελίξεων στο ζήτημα, υπό το βάρος των νέων δεδομένων που δημιουργεί η επίθεση στο Παρίσι και η αναδιάταξη των δυνάμεων στη Συρία.

Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τη συνάντηση των δύο αντρών, ο Έλληνας πρωθυπουργός τόνισε την ανάγκη να υπάρξει άμεση συμφωνία Τουρκίας-ΕΕ που να οδηγεί στον περιορισμό των προσφυγικών ροών και αναφέρθηκε πλαγίως στην ανάγκη καθιέρωσης σταθερού μηχανισμού επανεγκατάστασης από την Τουρκία, απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου ότι «πρέπει να μοιραστούμε το βάρος με την Τουρκία».

Ο έλεγχος των προσφυγικών ροών από τα τουρκικά παράλια αποτελεί πάγια θέση της Αθήνας και έχει τεθεί υπόψη των Ευρωπαίων εταίρων στη διπλή σύνοδο που πραγματοποιήθηκε για το προσφυγικό στη Μάλτα στις 11-12 Νοεμβρίου.

Με δεδομένο ότι δεν εκλείπουν οι αιφνιδιαστικές προτάσεις από την πλευρά των τελευταίων, όπως αυτή για κοινές περιπολίες στο Αιγαίο, η Αθήνα προσπαθεί να εντάξει τις θέσεις της στην ατζέντα, που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αναφορικά με το ρόλο της Τουρκίας στην επίλυση του προσφυγικού, ώστε να μην έρθει προ τετελεσμένων.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Αλέξης Τσίπρας προσπάθησε να στείλει μήνυμα αυτή τη φορά από την Τουρκία, ότι η ειρήνευση στη Συρία είναι προϋπόθεση για την επίλυση της προσφυγικής κρίσης.

Τι (δεν) συμφωνήθηκε

Στην κοινή τους εμφάνιση ενώπιον των δημοσιογράφων, οι δύο πρωθυπουργοί δεν έκαναν καμία άμεση αναφορά στη δημιουργία hotspots στην Τουρκία.

Ως εκ τούτου, το πεδίο συνεννόησης ανάμεσα στις δύο χώρες για την αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών περιορίστηκε στην εξαγγελία του κ. Νταβούτογλου για την τεχνική συνεργασία των ακτοφυλακών των δύο χωρών, με την τουρκική πλευρά να βάζει στο τραπέζι την κατά προτεραιότητα προσθήκη της Ελλάδας στη διμερή δομή Γερμανίας-Τουρκίας για το μεταναστευτικό, για την οποία είχε συμφωνήσει ο Νταβούτογλου με την Άγκελα Μέρκελ στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη στις 27 Σεπτεμβρίου· προοπτική που δεν φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα την Αθήνα.

Όπως διευκρίνισε στη συνέχεια ο κ. Τσίπρας στη δική του τοποθέτηση, αυτό που συμφωνήθηκε ήταν η τεχνική συνεργασία σε επίπεδο υπουργείου Εξωτερικών, υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και υπουργείου Προστασίας του Πολίτη με την άμεση δημιουργία κοινών διυπουργικών επιτροπών και ομάδων εργασίας.

Αποκάλυψε δε ότι ο αρχηγός του λιμενικού σώματος, που βρίσκεται στην Τουρκία, συμφώνησε με τον Τούρκο ομόλογό του επί συγκεκριμένων μέτρων ενίσχυσης της επικοινωνίας και του συντονισμού ανάμεσα στις δυνάμεις των δύο πλευρών.

Αυτές ήταν και οι μοναδικές ειδήσεις από τις επαφές των δύο πρωθυπουργών, που κατά τα άλλα μίλησαν σε φιλικό τόνο, επαναλαμβάνοντας τις πάγιες θέσεις των χωρών τους.

PM #Davutoglu: As two countries sharing the same coffee and geography, we're supposed to permanently develop our bilateral relations.
— Public Diplomacy, TR (@TROfficeofPD) November 18, 2015

Ζυγίζοντας το συριακό

Αποφεύγοντας να πάρει θέση στα ζητήματα υψηλής πολιτικής που σχετίζονται με το προσφυγικό, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε τη γενική θέση της Άγκυρας ότι για όλα ευθύνεται το καθεστώς Άσαντ.

Δεν είμαστε εμείς υπεύθυνοι για το καθεστώς βίας στη Συρία. Γινόμαστε θύματα και εμείς μαζί με τους πρόσφυγες
ΑΧΜΕΤ ΝΤΑΒΟΥΤΟΓΛΟΥ

Εκ των πραγμάτων, η θέση αυτή τοποθετεί την Τουρκία πιο κοντά στην αντίληψη των Ευρωπαίων για το τι συμβαίνει στη Συρία, σε σχέση με την ελληνική στάση που εγείρει ζήτημα ανθρωπιστικής κρίσης και βλέπει την επίλυση του προσφυγικού στο ευρύτερο πλαίσιο λύσης για τη Συρία με προτεραιότητα τον τερματισμό του πολέμου.

Παρόλα αυτά, ο Αχμέτ Νταβούτογλου τόνισε ότι Ελλάδα και Τουρκία σηκώνουν το βάρος που τους έχει φορτώσει η διεθνής κοινότητα, άποψη που επανέλαβε στη συνέχεια και ο Αλέξης Τσίπρας.

«Στη Συρία υπάρχει καθεστώς βίας. Αν δεν υπήρχε αυτό οι Σύροι δεν θα εγκατέλειπαν την πατρίδα τους. Αυτό δεν είναι πρόβλημα ούτε της Ελλάδας ούτε της Τουρκίας. Δεν είμαστε εμείς υπεύθυνοι. Ωστόσο όλοι έχουν εναποθέσει στις δικές μας πλάτες αυτό το βάρος. Όχι, δεν θα το επωμιστούμε, δεν είναι σωστό. Γινόμαστε θύματα και εμείς μαζί με τους πρόσφυγες», ήταν η χαρακτηριστική τοποθέτηση του κ. Νταβούτογλου.

Τσίπρας: Νέα εποχή συνεργασίας

Τον τόνο των προθέσεών του, αλλά και την ουσία της στρατηγικής του, είχε αφήσει να διαφανεί ο Αλέξης Τσίπρας σε χθεσινό του άρθρο στην ηλεκτρονική έκδοση της φιλοκυβερνητικής Sabah.

Ο τίτλος του άρθρου ενημέρωνε το τουρκικό κοινό «για μια νέα εποχή συνεργασίας» και ο Έλληνας πρωθυπουργός χαρακτήριζε «ψευδοδίλημμα» την επιλογή ανάμεσα σε στρατιωτικές δικτατορίες και ισλαμικό φονταμενταλισμό, σημειώνοντας ότι χωρίς ειρήνη στη Συρία δεν υπάρχει προοπτική επιστροφής των Σύρων στη χώρα τους, ούτε μπαίνει τέλος στην προσφυγική κρίση. Παράλληλα, έθετε το σύνολο των ελληνοτουρκικών διαφορών υπό το πρίσμα της ενίσχυσης του διαλόγου και της συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες.

Στη κοινή συνέντευξη Τύπου στην Άγκυρα, ο κ. Τσίπρας επανήλθε στα παραπάνω, περιγράφοντας περισσότερο το πλαίσιο παρά το περιεχόμενο της συνεργασίας. Αφού πρώτα είπε ότι οι πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις σε Ελλάδα και Τουρκία δεν του επέτρεψαν να ανταποκριθεί νωρίτερα στην πρόσκληση της τουρκικής κυβέρνησης, υποστήριξε ότι η επίσκεψή του αυτή σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου ελπιδοφόρου κύκλου στις σχέσεις των δύο χωρών.

Όπως το έθεσε στην εισαγωγική του τοποθέτηση, «ευελπιστούμε σε ουσιαστικό διάλογο, ώστε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις», τις οποίες χαρακτήρισε «ενδιαφέρουσες, αλλά ανησυχητικές».

Τόνισε δε ότι, ως γείτονες, οι δύο χώρες «έχουν κάθε συμφέρον να εκμεταλλευτούν τις προκλήσεις, να αναδείξουν τις δυνατότητες της περιοχής, και να ωφεληθούν», εκτιμώντας παράλληλα ότι η ουσιαστική συνεργασία ανάμεσά τους μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες και στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.

Ούτε ως προς αυτό το τελευταίο η τουρκική πλευρά άνοιξε τα χαρτιά της, καθώς το παζάρι με τις Βρυξέλλες συνεχίζεται, με την Άγκυρα να είναι σε θέση να αποσπά υποσχέσεις χωρίς τη συναίνεση της Αθήνας.

Greek PM @atsipras: Our cooperation with #Turkey can change the balances in #Europe in a broad sense. https://t.co/oLFALFPFg8
— Public Diplomacy, TR (@TROfficeofPD) November 18, 2015

Μεταξύ Ευρώπης και Τουρκίας

Ο «θρησκευτικός φανατισμός και η τρομοκρατία» δημιουργούν «δυσμενές περιβάλλον στην περιοχή, ανέφερε ο Έλληνας πρωθυπουργός, κάνοντας λόγο για «συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης στη θάλασσά μας το Αιγαίο».

Είναι ανθρωπιστική υποχρεώση να σταματήσουν οι ανθρωποθυσίες στο Αιγαίο
ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ

Ο Αλέξης Τσίπρας παραδέχτηκε ότι η Τουρκία σηκώνει «δυσβάσταχτο βάρος», εξαιτίας των προσφυγικών ροών και της φιλοξενίας 2,5 εκατομμυρίων προσφύγων, καταστάσεις που οφείλονται «στις πολεμικές επεμβάσεις στη Συρία».

Αναφερόμενος στους 650.000 πρόσφυγες που διήλθαν από την Ελλάδα με κατεύθυνση την κεντρική Ευρώπη, υποστήριξε ότι οι δύο χώρες «υποδέχτηκαν με φιλότιμο και γενναιοδωρία» τους πρόσφυγες και ζήτησε «περισσότερα βήματα συντονισμού και συνεννόησης», ώστε να «χτυπήσουμε τα δίκτυα των διακινητών», για τους οποίους είπε ότι «διαπράττουν ύβρι». Ήταν χαρακτηριστική η αποστροφή του λόγου του ότι πρέπει να σταματήσουν οι «ανθρωποθυσίες» στο Αιγαίο, «είναι ανθρωπιστική υποχρέωση».

Χαρακτηρίζοντας ως «σημαντικές για όλους» τις συνομιλίες ΕΕ-Τουρκίας που αναμένονται να κορυφωθούν στη σύνοδο ΕΕ-Τουρκίας στις 29 Νοεμβρίου, ο Έλληνας πρωθυπουργός υποστήριξε ότι, αν η Ευρώπη δεν αναλάβει τις ευθύνες της, τότε δεν θα υπάρξει ουσιαστική και αποτελεσματική λύση.

Τα διμερή ζητήματα και το Κυπριακό

Νωρίτερα, ο Αχμέτ Νταβούτογλου είχε ζητήσει ενεργότερη στήριξη από την ελληνική κυβέρνηση στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ, εκφράζοντας την επιθυμία να επισκεφτεί την Ελλάδα για νέες συνομιλίες με τον Έλληνα ομόλογό του.

Όσο αόριστα μίλησε για το προσφυγικό, τόσο πιο συγκεκριμένος ήταν για το πεδίο διμερούς συνεργασίας στο οποίο προσβλέπει η Άγκυρα.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός ανήγγειλε ότι θα υπάρξει νέα συνάντηση των δύο πλευρών στις αρχές Φεβρουαρίου στην Τουρκία, στο πλαίσιο της 4ης συνόδου του Ελληνοτουρκικού Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, για την προώθηση της διμερούς συνεργασίας σε θέματα εμπορίου και τουρισμού, αλλά και στους κλάδους των μεταφορών και της ενέργειας. Ανέφερε δε ότι η κυβέρνησή του θα προχωρήσει στην ακτοπλοϊκή σύνδεση της Σμύρνης με τα ελληνικά νησιά.

Με τη σειρά του, ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε λόγο για «ανοιχτά θέματα», τα οποία πρέπει να συζητιούνται με ειλικρίνεια, υπενθυμίζοντας ότι οι δύο κυβερνήσεις έχουν λάβει πρόσφατα εντολή και ως εκ τούτου υπάρχει βάθος χρόνου που τους δίνει τη δυνατότητα «να οραματίζονται, αλλά όχι να καθυστερούν».

Αναφερόμενος στην ηλικία του, ο κ. Τσίπρας είπε ότι όσο θυμάται τον εαυτό του γίνεται λόγος για δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Αυτή τη φορά «είμαστε μπροστά σε μία ευκαιρία», εκτίμησε. Δήλωσε «όχι πολύ αισιόδοξος», αλλά «συγκρατημένα αισιόδοξος» για το ζήτημα, και επανέλαβε ότι η λύση υπέρ μιας «ενωμένης, ομοσπονδιακής Κύπρου» πρέπει να βρεθεί επί τη βάσει των αποφάσεων του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Όπως τόνισε, η λύση πρέπει να είναι αποδεκτή από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και κυρίως τον κυπριακό λαό χωρίς τρίτους εγγυητές (σ.σ. αναφορά στην ελληνική θέση για κατάργηση του καθεστώτος των εγγυήσεων στην Κύπρο) πάντα σε ένα πλαίσιο ασφάλειας.

.@atsipras:We have decided to encourage the two communities in order to find a just and lasting solution in #Cyprus. https://t.co/KwJDkilupL
— Public Diplomacy, TR (@TROfficeofPD) November 18, 2015

Ενώπιον του Αχμέτ Νταβούτογλου, τον οποίον αποκάλεσε με το μικρό του, ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε στις «αυξημένες παραβιάσεις» του ελληνικού εναέριου χώρου και τη «συχνή μη τήρηση κανόνων αβλαβούς διέλευσης» από πλευράς Τουρκίας, επιφυλασσόμενος να ξανασυζητήσει αυτά τα θέματα με περισσότερα στοιχεία.

Τόνισε δε ότι μόνο με διάλογο μπορεί να βρεθεί λύση που για την ασφάλεια στο Αιγαίο. Ζήτησε δε ευρύτερα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που θα συμπεριλαμβάνουν αποφάσεις για το εμπόριο, τον τουρισμό, και «γιατί όχι την αεροπορική σύνδεση Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης και γιατί όχι τον ενεργειακό τομέα», υπερθεματίζοντας επί των όσων είχε νωρίτερα αναφερθεί ο Τούρκος ομόλογός του.

«Κοινή αντίληψη είναι ότι το Αιγαίο πρέπει να είναι θάλασσα συνεργασίας», υποστήριξε ο Έλληνας πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι από την ειλικρινή και γόνιμη συνεργασία «μόνο να κερδίσουν έχουν οι δύο λαοί».

Τέλος, ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε ότι η Ελλάδα είναι αρωγός στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, προσκάλεσε τον Αχμέτ Νταβούτογλου να επισκεφτεί τη χώρα οποτεδήποτε το θελήσει και είπε ότι ο ελληνικός λαός θρέφει αισθήματα φιλίας για τον τουρκικό λαό, σημειώνοντας ότι είναι αυτά που «πρέπει να ενισχυθούν το επόμενο διάστημα».