Αχιλλέας Ζαβαλλής: Από το Χαλέπι στη Μοσούλη, «κλικ» στον όλεθρο

Το 2012 ήταν στο Χαλέπι της Συρίας, πέρασε τέσσερις μήνες εγκλωβισμένος στη Ντούμα, κοντά στη Δαμασκό, και από εκεί, στη Μοσούλη. «Βλέπεις την ανθρώπινη φύση στα καλύτερα της και στα χειρότερά της», λέει ο φωτορεπόρτερ από τη Μοσούλη.

57 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο το 2016, στην προσπάθειά τους να ασκήσουν το επάγγελμά τους. Οι περισσότεροι από αυτούς έπεσαν νεκροί σε εμπόλεμες ζώνες.

Ο φωτορεπόρτερ, Αχιλλέας Ζαβαλλής, μίλησε στο CNN Greece για τη δουλειά του και τους κινδύνους της, αλλά και για την βομβαρδισμένη Μοσούλη και τους αμάχους.

Η απελευθέρωση της Μοσούλης δεν είναι κοντά

«Τα σενάρια που θέλουν την απελευθέρωση της Μοσούλης να πλησιάζει είναι μάλλον υπεραισιόδοξα . Ακούω ότι η απελευθέρωση θα έρθει τους επόμενους τέσσερις μήνες. Για μένα, η απελευθέρωση είναι τουλάχιστον έναν χρόνο μακριά», λέει ο φωτορεπόρτερ.

«Αρχικά οι καιρικές συνθήκες είναι απαγορευτικές για οποιαδήποτε εξέλιξη τους επόμενους μήνες. Παραδοσιακά οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή ξεκινούσαν στις αρχές της άνοιξης, που σημαίνει ότι θα έπρεπε να είχαν ξεκινήσει, το αργότερο, στα τέλη του Μαΐου. Φέτος, όμως, οι επιχειρήσεις ξεκίνησαν Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο ο καιρός χάλασε και η αεροπορία δεν μπόρεσε να βγει μπροστά προκειμένου να υποστηρίξει τα στρατεύματα στο έδαφος»

Ο Αχιλλέας εξηγεί ότι υπάρχουν ακόμη πολλοί άμαχοι στη Μοσούλη. Κάποιοι γιατί δεν μπορούν να φύγουν και κάποιοι γιατί αρνούνται να αφήσουν τα σπίτια τους για να μεταφερθούν στα κέντρα φιλοξενίας που στήθηκαν στο Ιρακινό Κουρδιστάν.

Achilleas Zavallis, Άμαχοι εγκαταλείπουν τη Μοσούλη κατά τη διάρκει επίθεσης

«Υπό κανονικές συνθήκες, η αεροπορία και το πυροβολικό μπαίνουν μέσα σε μία έρημη πόλη και βομβαρδίζουν. Έπειτα ακολουθούν τα στρατεύματα εδάφους. Αυτό, δεν μπορεί να γίνει στη Μοσούλη»

Όπως εξηγεί ο φωτορεπόρτερ, οι παράπλευρες απώλειες μιας τέτοιας κίνησης θα είναι τεράστιες.

Achilleas Zavallis, Μοσούλη, Γυναίκα με τα δύο παιδιά της περιμένει να δει τον γιατρό. Ο μεγαλύτερος γιος της χτυπήθηκε από θραύσματα

«Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, οι μονάδες κρούσεις του Ιρακινού στρατού προσπαθούν να απομακρύνουν τον άμαχο πληθυσμό. Παράλληλα, έχουν να αντιμετωπίσουν έναν καλά οχυρωμένο εχθρό μέσα στην πόλη, γιατί ο ISIS είχε την ευκαιρία να οργανωθεί καλά αυτό τα τελευταία 2,5 χρόνια. Επιπλέον, πολλές είναι και οι επιθέσεις αυτοκτονίας με αυτοκίνητα . Σε όλο αυτό το σκηνικό εμφανίζονται από το πουθενά ομάδες αμάχων που κινούνται προκειμένου να προσεγγίσουν ασφαλείς περιοχές».

Achilleas Zavallis, Μοσούλη, Στρατιώτες των ιρακινών ενόπλων δυνάμεων κινούνται προς την πρώτη γραμμή

«Μπορείς να κρυφτείς από τους άλλους αλλά δεν μπορείς να κρυφτείς από τον εαυτό σου. Είσαι γυμνός στον καθρέφτη σου»

Ο 39χρονος φωτορεπόρτερ εξηγεί πως η πρόσβαση των ανθρώπων της ενημέρωσης στην πρώτη γραμμή είναι περιορισμένη. «Πριν από μερικά χρόνια, το να είσαι δυτικός δημοσιογράφος σε εμπόλεμη περιοχή, σου έδινε μια έξτρα προστασία, πλέον γίνεσαι στόχος, είσαι μέρος του προβλήματος». Ωστόσο, η «περιέργεια», όπως λέει, νικά τον φόβο.

Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF), 19 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν στη Συρία, 10 στο Αφγανιστάν, 9 στο Μεξικό, 7 στο Ιράκ και 5 στην Υεμένη.

Επιπλέον, 9 μπλόγκερς και 8 εργαζόμενοι σε μέσα ενημέρωσης έχασαν τη ζωή τους, ανεβάζοντας έτσι τον συνολικό αριθμό των εκπροσώπων του Τύπου που σκοτώθηκαν στους 74. Ο αντίστοιχος αριθμός νεκρών δημοσιογράφων για το 2015 ήταν 67.

«Δεν έχω πει ποτέ «εδώ τελειώσαμε». Έχω πάντα μία ηλίθια σιγουριά ότι τα πράγματα θα πάνε καλά. Μια σιγουριά που συχνά με ανησυχεί. Ωστόσο, όταν εγκλωβίστηκα στην Ντούμα, έπρεπε να περπατήσω χιλιόμετρα για να σωθώ. Μια ομάδα του συριακού στρατού, πυροβολούσε για 4 ώρες προς το μέρος μας... Εκεί, αναπόφευκτα κάνεις κάποιες ερωτήσεις στον εαυτός σου. Τον ρωτάς: «Αξίζει τον κόπο;». Μπορείς να κρυφτείς από τους άλλους αλλά δεν μπορείς να κρυφτείς από τον εαυτό σου. Είσαι γυμνός στον καθρέφτη σου».

«Βλέπεις την ανθρώπινη φύση στα καλύτερά και στα χειρότερά της»

Η απάντηση στο «γιατί;» είναι διαφορετική για κάθε φωτογράφο. Για τον Αχιλλέα, πάντως, η απάντηση είναι ότι «βλέπεις την ανθρώπινη φύση στα καλύτερά και στα χειρότερά της. Κι όλα αυτά μέσα σε λίγα λεπτά».

Γι' αυτό άλλωστε, στις φωτογραφίες που βγάζει ο Αχιλλέας Ζαβαλλής με τον 35αρι φακό του, πρωταγωνιστεί ο άνθρωπος, και έπειτα, οι συνέπειες των ανθρώπινων πράξεων... δηλαδή, οι βομβαρδισμένες πόλεις.

«Έχω βάλει μια φωτογραφία στην πρώτη σελίδα της ιστοσελίδας μου, είναι ένας άντρας στο Χαλέπι, λίγα λεπτά αφότου αεροπλάνα βομβάρδισαν το σπίτι του. Όπως περπατάει ο άντρας, εγώ σηκώνω τη μηχανή για τα τον βγάλω φωτογραφία κι αυτός σηκώνει το χέρι και μου λέει «όχι». Πρόλαβα να κάνω ένα μόνο κλικ. Αυτό που έχει μείνει είναι ένα χέρι να βγαίνει από καπνούς και ένα βομβαρδισμένο σπίτι. Δεν ήταν μία δύσκολη φωτογραφία, ούτε μια επικίνδυνη φωτογραφία αλλά αυτή η φωτογραφία συμβολίζει για μένα όλη τη δουλειά που έκανα στη Συρία»

Achilleas Zavallis, Χαλέπι

«Θα βρίσκομαι στις εμπόλεμες περιοχές όσο αντέχει το σώμα μου», λέει ο φωτορεπόρτερ. «Ρεαλιστικά, αν δεν μπορείς να τρέξεις, αν δεν μπορείς να πηδήξεις έναν τοίχο, αυτό σημαίνει ότι ήρθε η ώρα να σταματήσεις αυτή τη δουλειά. Διαφορετικά βάζεις σε κίνδυνο τη ζωή σου αλλά και τη ζωή των συνεργατών σου».

Παρότι ο αριθμός των νεκρών δημοσιογράφων φέτος ήταν μικρότερος από το 2015, η οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα αποδίδει τη μείωση στο γεγονός ότι πολλοί εγκατέλειψαν χώρες που ήταν επικίνδυνες, ειδικά τη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη, την Υεμένη, το Αφγανιστάν και το Μπουρούντι.

Τουλάχιστον 780 δημοσιογράφοι έχουν χάσει τη ζωή τους την τελευταία δεκαετία εξαιτίας του επαγγέλματός τους. Η οργάνωση κάνει τώρα έκκληση στα Ηνωμένα Έθνη να διοριστεί ειδικός εκπρόσωπος για την προστασία των δημοσιογράφων.