Το «αίνιγμα» Μπέπε Γκρίλο στο μικροσκόπιο

Έτσι αυτοπροσδιορίστηκε -για αυτό το μήνα- ο Μπέπε Γκρίλο, αρχηγός του Κινήματος των Πέντε Αστέρων όταν και υπογράμμισε τις ομοιότητες μεταξύ των εκλογικών νικών του κόμματός του και εκείνης του Τραμπ, αναφέροντας ότι “αυτοί που τολμούν, οι μαχητικοί, οι βάρβαροι, αυτοί θα φέρουν την πρόοδο. Εμείς είμαστε οι βάρβαροι!”.

Δεν υπάρχει τεχνοκράτης στην Ιταλία της Ευρωζώνης των αγορών και της παγκοσμιοποίησης που να μην ιδρώνει μπροστά στην κορύφωση του κινήματος που ίδρυσε ο Μπέπε Γκρίλο και έγινε από Δαυίδ, Γολιάθ -τουλάχιστον στα exit polls που θέλουν το Όχι να νικά κατά κράτος το Ναι φέρνοντας τον Ματέο Ρέντσι στο τέλος και τον ερασιτέχνη πολιτικό και επαγγελματία ηθοποιό στην αρχή μιας επανάστασης που θέλει να φέρει -ακόμη και αν ο ίδιος δεν θα συμμετέχει σε κάποιο κυβερνητικό σχήμα εαν και εφόσον το Κίνημα των Πέντε Αστέρων κερδίσει το δημοψήφισμα και εκβιάσει την Ιταλία σε εκλογές. Βλέπετε, σύμφωνα με το καταστατικό του M5S κάθε δημόσιο αξίωμα μπορεί να διεκδικηθεί από οποιοδήποτε με έναν και μόνο όρο -να διαθέτει λευκό ποινικό μητρώο.

Η καταδίκη του σε ένα έτος και 3 μήνες για ανθρωποκτονία εξ αμελείας το 1980 όταν και κρίθηκε ένοχος για αυτοκινητικό δυστύχημα που κόστισε τη ζωή σε δύο ενήλικες και το ανήλικο παιδί τους, δεν θα του επέτρεπε ποτέ κάτι τέτοιο.

"Η εντιμότητα είναι μόδα"

Με αυτή τη φράση χαιρέτησε στο twitter το 2013 την εντυπωσιακή άνοδο των ποσοστών του Κινήματος 5 Αστέρων που δημιούργησε το 2009 ο Γκρίλο και κατάφερε μέσα σε εφτά χρόνια να γίνει ο εφιάλτης όλων των αντιπάλων του. Στην περίπτωση του, εάν δεν είσαι με αυτόν, είσαι εναντίον του. Απλά μαθηματικά που κατέχει ο 68χρονος Τζουζέπε Πιέρο Γκρίλο από την κωμόπολη Σαβινιόνε, κοντά στη Γένοβα, καθώς είναι πτυχιούχος λογιστής.

Ο γεννημένος στις 21 Ιουλίου του 1948 Γκρίλο θα μπορούσε με ευκολία να υποδυθεί κάθε ρόλο -ειδικά αν αυτός έχει κάτι από κωμωδία μέσα του. Αυτοδίδακτος στο ψέμα έγινε ένας από τους μεγαλύτερους κωμικούς της Ιταλίας πολύ σύντομα, πολύ απρόσμενα. Ο Γκρίλο ανέβηκε πρώτη φορά στο σανίδι το 1977, σ' ένα καμπαρέ του Μιλάνου, αυτοσχεδιάζοντας. Ένας stand-up comedian από αυτούς που δεν καλλιεργούνται στην Ευρώπη ο Γκρίλο τράβηξε το ενδιαφέρον του διάσημου Ιταλού τηλεπαρουσιαστή Πίπο Μπάουντο -αυτός έγινε και ο Δούρειος Ίππος του για να μπει στη βιομηχανία του θεάματος.

Τις τηλεοπτικές σεζόν του 1977 και του 1978 τις περνάει μπροστά από τις κάμερες, στην πολυθεματική τηλεοπτική εκπομπή “Secondo Voi.” Το 1978 διευθύνει μαζί με τις Stefania Casini, Maria Giovanna Elmi και Vittorio Salvetti, το Φεστιβάλ του Sanremo στο οποίο θα συμμετάσχει αργότερα με την ιδιότητα του κωμικού και το 1979 εμφανίζεται στην εκπομπή του Enzo Trapani “Luna Park” και στο φαντασμαγορικό “Fantastico”.

Αν και καταδικάζεται για ανθρωποκτονία, ο Γκρίλο μοιάζει να έχει το ακαταλόγιστο. Τα 80s τον αποθεώνουν με τρεις ταινίες και επιτυχημένα show στην ιταλική τηλεόραση. Βασιλιάς της θεαματικότητας κερδίσει το κοινό με τις βιωματικές εκπομπές σάτιρας “Te la do io l’America” (1981) και “Te lo do io il Brasile” (1984) στις οποίες αφηγείται τις κωμικές περιπέτειες του στις χώρες πέρα από τον Ατλαντικό.

Ακολουθεί το “Grillometro” (1985) και το 1986 είναι πρωταγωνιστής σε διαφημιστικό σποτ γνωστής μάρκας γιαουρτιού. Το spot απέσπασε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ των Καννών δύο χρόνια μετά και έκτοτε ο Γκρίλο έγινε ο record man της τηλεθέασης καθώς κάθε εκπομπή του είχε κοινό 15 εκατομμύρια θεατές. Ωστόσο το 1986 ήταν και η χρονιά που η έντονη σάτιρα του πέρασε στην πολιτική επίθεση μέσα από το πολύ δημόσιο, κρατικό, τηλεοπτικό βήμα. Τότε, κατά τη διάρκεια μιας πολυθεματικής σαββατιάτικης εκπομπής του Fantastico 7 ο Γκρίλο επιτίθεται με βαρείς υπαινιγμούς στο Σοσιαλιστικό Κόμμα και τον πρωθυπουργό τότε της χώρας, Μπετίνο Κράξι. Διασκεδάζοντας κλασικά το κοινό, ο ρήτορας με χιούμορ Γκρίλο κατηγόρησε το πολιτικό σύστημα για σκάνδαλα, διαφθορά, κλοπές, κόλπα, μίζες και κέρδη.

Στην Κίνα ζουν ένα δισεκατομμύριο σοσιαλιστές, μα υπάρχουν τόσοι πολλοί κλέφτες;” είχε πει με αφορμή το ταξίδι του Κράξι εξασφαλίζοντας την εξορία από τα studio της RAI για να συνεχίσει στη σατιρική καταγγελία των πρακτικών που ακολουθούν οι μεγάλες επιχειρήσεις για να αυξήσουν τα κέρδη τους περιφρονώντας το περιβάλλον. Η απειλή των μηνύσεων τον ανάγκασε να αναδιπλωθεί -ξανά.

Από τις αρχές των 90ς ο Γκρίλο περιορίζει (ή περιορίζεται) τις εμφανίσεις του στην τηλεόραση καθώς “πολιτικοί ενοχλούνται από τα ακανθώδη αστεία του”. Αν και το πολιτικό κατεστημένο τον είχε σε καραντίνα ο Γκρίλο καταφέρνει και κλείνει μια εμφάνιση του στη RAI το 1993. Επαναλαμβάνει τη συνήθεια του κάνοντας ρεκόρ τηλεθέασης. Το 2000 Γκρίλο εγκαταλείπει την οθόνη για τα θέατρα και τις πλατείες και πέντε χρόνια μετά ανακαλύπτει τον δρόμο της ψηφιακής επαγγελίας. Και όλα αυτά χάρη στον “γκουρού” και σύμμαχο του Τζανρομπέρτο Καζαλέτζο που μοιράστηκε το ίδιο όραμα με τον Γκρίλο. “Θα αλλάξουμε την Ιταλία” είπε στις 22 Φεβρουαρίου του 2013 σε μια σπάνια εμφάνιση του μπροστά σε ένα κοινό που είδε σε αυτόν και τον Γκρίλο την άμεση δημοκρατία των click.

Η επανάσταση θα διαμοιραστεί

Eάν υπήρξε ένας μόνο άνθρωπος που όρισε τον Γκρίλο, είναι αυτός. Νεκρός πλέον, ο Καζαλέτζο έφυγε από τη ζωή τον Απρίλιο του 2016, άφησε πίσω του έναν επιχειρηματικό κολοσό που οχυρώνει το Κίνημα για την Επανάσταση που έρχεται με πολλούς (αθέμιτους καταγγέλλει το Buzzfeed News), τρόπους.

Ο Μπέπε Γκρίλο έχει μια βιομηχανία παραπληροφόρης που τον προστατεύει, θολώνει τα νερά, δημιουργεί viral θεματολογία, έχει μια στρατιά από troll στη διάθεση του και μια σειρά από ιστότοπους που ανακυκλώνουν τη ρητορική του, πετάνε λάσπη στους αντιπάλους διασπείροντας ψεύτικες ειδήσεις. Ο Γκρίλο έχει χάρη στον "θεωρητικό" του Κινήματος Καζαλέτζο μια μηχανή προπαγάνδας στη διάθεση του που φροντίζει ώστε οι "αντισυστημικές" αναδημοσιεύσεις της σελίδας του στο Facebook να έχουν απήχηση ανάλογη με αυτή της "συστημικής" Corierre della Sera.

Στην ιστοσελίδα της εταιρίας του Καζαλέτζο ένα video με τίτλο “Γαία” αφηγείται την προφητεία του συνεργάτη του Γκρίλο. Στο εικονογραφημένο video o κόσμος είναι χωρισμένος σε δύο στρατόπεδα. Σε αυτό της ελεύθερης πρόσβασης στο Διαδίκτυο και εκείνο της περιορισμένης, αυστηρά ελεγχόμενης, χρήσης και διάθεσης του. Από τη μία η Δύση, από την άλλη η Κίνα, η Ρωσία και η Μέση Ανατολή. Οι ελευθερίες είναι περιορισμένες, η σύγκρουση αναπόφευκτη.

Στο video o πόλεμος τοποθετείται χρονικά σε δύο χρόνια από τώρα. Θα έχει διάρκεια 22 χρόνια και θα λήξει το 2040 με μόλις ένα δισεκατομμύριο ζωντανούς ανθρώπους να έχουν επιζήσει των βιολογικών επιθέσεων. Αυτοί είναι και οι εκλεκτοί που θα συνεχίσουν την ανθρωπότητα οδηγώντας της σε ένα νέο κόσμο, ελεύθερο, ευτυχισμένα καλωδιωμένο με τις Net Democracies -άμεσες δημοκρατίες που διασυνδέονται μεταξύ τους μέσα από το Δίκτυο. Η άμεση δημοκρατία είναι μια ψηφιακή κατάκτηση και η παγκόσμια κυβέρνηση που θα ορίζει τον πλανήτη θα αποκαλείται “Γαία”.

Ο Μπέπε Γκρίλο, ένθερμος υποστηρικτής της άμεσης δημοκρατίας, έγινε ιδανικός εκπρόσωπος τύπου ενός κοινού με Καζαλέτζο οράματος. Της ανατροπής του κατεστημένου. Ο ιδρυτής, βασικός μέτοχος και πρόεδρος της εταιρίας Casaleggio Associati με έδρα το Μιάνο που ξεκίνησε την καριέρα του στον κυβερνοχώρο από την Olivetti θεωρείται στις αρχές του 21ου αιώνα ο Μέσι των νέων τεχνολογιών.

Το 2005, έχοντας ιδρύσει την επιχείρηση του, ο συνεργάτης του Γκρίλο αναλαμβάνει να επιμεληθεί την ιστοσελίδα του Αντόνιο Ντι Πιέτρο, άλλοτε δικαστή-σύμβολο της επιχείρησης “Καθαρά Χέρια” και μετέπειτα ηγέτης του κόμματος Ιταλία των Αξιών. Η προσπάθεια του να τον κάνει ένα εύπεπτο, δημοφιλές ψηφιακό προϊόν αποτυγχάνει και ο Καζαλέτζο στρέφεται προς τον Μπέπε με τη γοητεία στο λαό. Ο αστικός μύθος θέλει τον γενοβέζο κωμικό να δέχεται απρόθυμα τη συνάντηση με τον προφήτης της “Γαίας” ωστόσο το πεπρωμένο τους ήταν κοινό -και μεγάλο.

Ο Καζαλέτζο πείθει τον Γκρίλο να ανοίξει ένα ιστολόγιο, να γίνει ο επίσημος Ιταλός blogger του ξεχασμένου από τους πολιτικούς λαού. Ο Γκρίλο γίνεται αυτοστιγμεί ο πιο δημοφιλής δημαγωγός στην Ιταλία. Η επιτυχία της ιστοσελίδας του www.beppegrillo.it κατακτά γρήγορα την έβδομη θέση στη λίστα των Web Celebrity του περιοδικού “Forbes” και ο Μπέπε Γκρίλο επιστρέφει, όχι μόνο στη μικρή οθόνη, αλλά σε κάθε οθόνη, smartphone, tablet, μόνιτορ είναι διαθέσιμο εκεί έξω.

Το ιστολόγιο ακολουθεί η ιδέα του Vaffanculo Day, των συγκεντρώσεων σε όλη την Ιταλία κατά του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος, και η συνεύρεση τους καταλήγει στην ίδρυση του Κινήματος των 5 Αστέρων στις 4 Οκτωβρίου 2009. Αυτό το ιδιόμορφο πολιτικό σχήμα, όπου οι πολιτικές διακηρύξεις και πρωτοβουλίες του “κόμματος” γνωστοποιούνται αποκλειστικά μέσω της προσωπικής ιστοσελίδας του Γκρίλο είναι η Επανάσταση τους που τώρα κλονίζει την Ευρώπη.

Μα, τι είναι ο Μπέπε Γκρίλο;

Πέρα από χειρότερος εφιάλτης του Ματέο Ρέντσι που του αρέσει να αποκαλεί “πληγωμένη γουρούνα” ο Γκρίλο είναι πολλά και συχνά είναι πολλά δίπολα την ίδια στιγμή. Τον κατηγορούν ότι είναι αντιεξουσιαστής αλλά και εθνικιστής, ότι είναι επαναστάτης αλλά και ντελάλης, για τον Μπερλουσκόνι οι υποψήφιοι του είναι “ακροαριστεροί”, για τον Μπερσάνι το Κίνημα των 5 Αστέρων “διολισθαίνει στην Ακροδεξιά”, ένας σωτήρας ή μπελάς, ένα αίνιγμα με πολλούς αντικατοπτρισμούς.

Ο Μπέπε Γκρίλο θέλει να αποκαταστήσει μια Ιταλία που είναι “ηθικά και οικονομικά είναι ένας σωρός από συντρίμμια”. Θέλει να προκαλέσει σοκ στο σύστημα -και το λέει ευθαρσώς, από την αρχή της καριέρας του ως αντισυστημικός ριζοσπαστικός άντρας με την γκρι χαίτη. Όταν το BBC συνεντευξίασε τον συνιδρυτή του
κόμματος των Πέντε Αστέρων το 2013 εκείνος είπε:

Θέλουμε να καταστρέψουμε το υπάρχον πολιτικό σύστημα. Δεν θέλουμε να χτίσουμε πάνω σε αυτό. Θέλουμε μια νέα βάση, όχι να κάνουμε απλώς μια πολιτική ανακαίνιση. Θέλουμε να καταστρέψουμε τα πάντα... Αλλά όχι να χτίσουμε πάνω στα παλιά συντρίμμια. Έχουμε νέες ιδέες”.

“Στόχος μας είναι να γυρίσουμε ανάποδα την κοινωνική πυραμίδα. Στη Βουλή να πάνε οι πολίτες κι όχι οι πολιτικοί καριέρας. Να μπούνε στο Κοινοβούλιο, όχι τα κόμματα αλλά οι απλοί άνθρωποι. Ο κάθε πολίτης θα έχει δικαίωμα να κάνει μόνο δυο βουλευτικές θητείες και κατόπιν θα πηγαίνει σπίτι του, χωρίς να παίρνει καμία απολύτως αποζημίωση” πρόσθεσε. “Η επανάσταση ξεκίνησε και κανείς δεν μπορεί να τη σταματήσει πλέον. Δεν την προκάλεσα, ούτε την άρχισα εγώ. Το διαδίκτυο ευθύνεται γι' αυτό, με τις ιδέες που σπείρει και τις δυνατότητες που διαθέτει”.

Όταν ο δημοσιογράφος του BBC τον ρώτησε με τι χρήματα θα υλοποιήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις ο Γκρίλο απάντησε κάπως απλοϊκά. “Θα αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας σχετικά με τα οικονομικά” είπε. “Θα κόψουμε περιττά έξοδα. Η χώρα μας διέθεσε ένα δισεκατομμύριο ευρώ για να στείλουμε στρατιώτες στο Αφγανιστάν. Ήρθε η πολυπόθητη ειρήνη; Όχι! Ε λοιπόν, κόφτε αυτό το περιττό έξοδο και κάντε το ίδιο για τις κρατικές επιχορηγήσεις. Τα κόμματα και οι εφημερίδες παίρνουν κρατικά κονδύλια ύψους ενός δισεκατομμυρίου. Κομμένα κι αυτά! Τα λεφτά είναι εκεί”.

Ο δημοσιογράφος είχε απορίες αλλά ο κόσμος κατάλαβε, το κοινό στο οποίο απευθύνεται ο Μπέπε Γκρίλο είναι το κοινό που έχει εμφανίσει σημάδια κόπωσης από την πολιτική των τεχνοκρατών και θέλει να του μιλάει κάποιος στη γλώσσα του -είτε λέει ψέματα, είτε λέει αλήθειες. Είτε μπορεί να καταφέρει όσα υπόσχεται -“έχουμε 100.000 συνταξιούχους που παίρνουν μηνιαίες συντάξεις ύψους από 10 έως 90 χιλιάδες ευρώ. Εμείς θα θέσουμε "ταβάνι" σύνταξης τα 4.000 ευρώ και τα υπόλοιπα θα δοθούν στο κράτος κοινωνικής πρόνοιας”-, είτε όχι, εκείνος προσπάθησε.

Ο Γκρίλο, ναρκισσιστής και χειμαρρώδης ξέρει να παίζει το παιχνίδι των μέσων ενημέρωσης με μαεστρία. Όταν θέλει να μαζέψει πρωτοσέλιδα μιλάει κατά πάντων, ίσως λίγο περισσότερο κατά των αλλόθρησκων, των μεταναστών ή/και των προσφύγων.

“Απίστευτο, στο Λονδίνο εξέλεξαν μουσουλμάνο δήμαρχο. Μπορεί στο μέλλον να τιναχτεί στον αέρα, αλλά προς το παρόν βρίσκεται εκεί” είπε σε θεατρικό μονόλογο του στην πόλη της Πάδοβας για τον Εργατικό, μουσουλμάνο, δήμαρχο του Λονδίνου Σαντίκ Καν που ο Γκρίλο αποκάλεσε “Καν από το Μπαγκλαντές”. Είχε προηγηθεί το παραλήρημα του 2014 όταν ο Μπέπε Γκρίλο συνέδεσε τις αφίξεις μεταναστών στην Νότια Ιταλία με τον κίνδυνο διάδοσης μολυσματικών ασθενειών.

Όταν οι προπάπποι μας έφταναν στις Ηνωμένες Πολιτείες, μόλις έβλεπαν το Άγαλμα της Ελευθερίας, τους έβαζαν αμέσως σε καραντίνα στο Έλις Άιλαντ” έγραψε. “Για την φυματίωση δεν υπάρχει εμβόλιο που να προστατεύει με αποτελεσματικό τρόπο τους ενήλικες, μεταδίδεται από τον αέρα και για την θεραπεία της χρειάζονται χρόνια. Αν θέλουμε να την επανεισάγουμε, ας το κάνουμε, αλλά πρέπει να γίνει υπό το φως του ηλίου” πρόσθεσε.

Σύμμαχος με τον Φάρατζ (“ήταν μια συμμαχία της διευκόλυνσης” είπε σε συνέντευξη του στο Euronews, “μας προσέφερε αρκετή στήριξη για να μπούμε στο Ευρωκοινοβούλιο. Διατηρήσαμε την ιδέα της συνολικής αυτονομίας στη λήψη αποφάσεων, είμαστε όμως ενωμένοι πάνω στην κοινή ιδέα μιας διαφορετικής Ευρώπης, ενός μωσαϊκού αυτονομιών και κυριαρχιών. Η δημοκρατία πηγάζει από τον λαό, αυτό μας έφερε πιο κοντά στον Νάιτζελ Φάρατζ” πρόσθεσε), πρόθυμος να συναντηθεί με ακόλουθους του ακροδεξιού κινήματος Casa Pound όταν αυτοί θέλησαν να συναντηθούν μαζί του στη βάση των αντιμεταναστευτικών του δηλώσεων (“τo M5S δεν έχει προκαταλήψεις για αυτούς με τους οποίους συναντιέται” είπε για το κίνημα που αντλεί το όνομά του απ' τον φασίστα συγγραφέα και θαυμαστή του Μουσολίνι Έζρα Πάουντ) ο Γκρίλο θα χρησιμοποιήσει ό,τι θέλει να ακούσει ο δυσαρεστημένος ψηφοφόρος.

Όταν αρκετές εφημερίδες άσκησαν κριτική στα σχόλιά του, ο Γκρίλο σχολίασε στο ιστολόγιο του: "Όποιος γράφει τώρα πως είμαι φασίστας το κάνει κόντρα στην ορθή κρίση και γλείφει τον κ*^ο του συστήματος.” Κατά των συστημικών μέσων ενημέρωσης που συντηρούν τη σάπια σπονδυλική στήλη του ιταλικού πολιτικού κατεστημένου ο Γκρίλο έχει ταχθεί υπέρ της διατήρησης του αδικήματος της λαθρομετανάστευσης ακόμη και αν οι περισσότεροι εγγεγραμμένοι στο Κίνημά του υιοθέτησαν την ακριβώς αντίθετη άποψη.

Όχι απλά "ένας νέος Μουσολίνι"

Για τον Ντάριο Φο, τον αριστερό συγγραφέα που συνηγόρησε μαζί του για να συνταχθεί το πολιτικό μανιφέστο του κινήματος του ο Γκρίλο ήταν ο μόνος που θα μπορέσει να φτιάξει τους νόμους που θα αλλάξουν την Ιταλία και τους οποίους ούτε καν το Δημοκρατικό Κόμμα δεν είχε το θάρρος να φτιάξει όταν ήταν στην κυβέρνηση”. Για τον πολυμήχανο Φο ο Γκρίλο είναι το νέο και διαφορετικό (“θα φέρει στην εξουσία καλά προετοιμασμένους νέους που θα ανανεώσουν την Ιταλία... μόνο αυτός μπορεί να εγγυηθεί μια πραγματική επανάσταση. Δεν είναι αλήθεια ότι είναι λαϊκιστής. Ο Μπερλουσκόνι είναι λαϊκιστής” είχε πει στη Repubblica) ενώ στον αντίποδα, για τον διανοητή και στοχαστή Ουμπέρτο Έκο είναι ένας άντρας που του αξίζουν με συγχαρητήρια αλλά δεν αντιλαμβάνεται κάτι βασικό.

“Εγώ” είπε ο Έκο “δεν έχω λογαριασμό ούτε στο facebook ούτε στο twitter. Κι όμως βλέπω πως οτιδήποτε γράφω αναπαράγεται σε διάφορες ιστοσελίδες ενώ και η παραμικρή πανεπιστημιακή μου διάλεξη ανεβαίνει στο YouTube. Δεν μπορώ παρά να δώσω συγχαρητήρια επομένως στον Γκρίλο που αντελήφθη αυτήν τη βασική αρχή: η επικοινωνία δεν είναι πλέον άμεση αλλά κινείται σαν την μπάλα του μπιλιάρδου”. Ερωτηθείς για την ιντερνετική δημοκρατία που επαγγέλλεται ο Μπέπε και έχουν αγκαλιάσει οι φανατικοί Γκριλίστι (οι οπαδοί του) ο Έκο πρόσθεσε:

Ο κοινοβουλευτικός γκριλισμός είναι μια αντίφαση γιατί αυτό που θέλει ο Γκρίλο είναι ένας ψηφιακός γκριλισμός. Δηλαδή η δημιουργία μιας ψηφιακής πλατείας στην οποία όλοι μιλούν με όλους και έτσι αναβιώνει η αθηναϊκή Αγορά. Αλλά ο Γκρίλο δεν λαμβάνει υπόψη του το γεγονός ότι δεν είναι χρήστες του Ιντερνετ όλοι οι πολίτες. Τι σημαίνει αυτό; Οτι οι αποφάσεις δεν θα λαμβάνονται από τον κυρίαρχο λαό, αλλά από μια αριστοκρατία των blogger”.

Το αίνιγμα/φαινόμενο/τσουνάμι Μπέπε Γκρίλο έχει ιστορία. Πριν από αυτόν ο Σϊλβιο Μπερλουσκόνι αναδείχθηκε μέσα από τα media ως μια άλλη φωνή ενάντια στο διεφθαρμένο σύστημα των πολιτικών και των τεχνοκρατών τους (και αυτός ήταν ένας ταλαντούχος Ιταλιάνος με μπρίο και ρητορική που εκτιμήθηκε μέσα και έξω από τις κρεβατοκάμαρες των Bunga Bunga οργίων), για τον Spectator είναι ο νέος Μουσολίνι, για τους ψηφοφόρους του ο Μεσσίας και για τους ακαδημαϊκούς αυτό που όλοι ξέραμε αλλά δεν το ονοματίζαμε.

Μήπως τελικά είναι η εποχή των βαρβάρων; Ο επιφανής πρύτανης των Ευρωπαίων κοινωνιολόγων Ζίγκμουντ Μπάουμαν έδωσε στη Repubblica μια ερμηνεία του φαινομένου Γκρίλο μετά την εκλογή του δημαγωγού Τραμπ.

Στην Ευρώπη οι Γκρίλο είναι πολυάριθμοι. Για όσους πιστεύουν ότι η πολιτοφροσύνη έχει αποτύχει, οι βάρβαροι είναι οι σωτήρες. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό επιδιώκουν να περάσουν στην αντίληψη των ευπίστων. Σε άλλες, είναι αυτό που λαχταρούν να πιστέψουν όσοι αισθάνονται εγκαταλειμμένοι και ξεχασμένοι στην κατανομή των δώρων του πολιτισμού. Ίσως κάποιοι απ' αυτούς που ανήκουν στο κατεστημένο βιαστούν να αδράξουν την ευκαιρία, από τη στιγμή που όσοι πιστεύουν στη μεταθανάτια ζωή συχνά είναι πρόθυμοι να αυτοκτονήσουν...” είπε.

Πολύ κακό για το τίποτα; Ίσως αυτή την κωμωδία, γραμμένη από τον Σαίξπηρ λίγο πριν το 1600, ο Γκρίλο θα ρίξει την αυλαία σε αυτή τη νέα καριέρα του, αυτή ενός βαρβάρου που οδηγεί το αμαξίδιο της αλλαγής του χωρίς φρένα, με ορμή.