G20: γύρω-γύρω όλοι και στη μέση ο Ερντογάν

Για τη διαχείριση του προσφυγικού αλλά και για την -διασυνδεδεμένη μαζί του- κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους υπηκόους που ταξιδεύουν στην Ε.Ε, ο Ερντογάν θα τα πει στο περιθώριο της Συνόδου με τους επικεφαλής της Κομισιόν, Γιούνκερ και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Τουσκ. Θα τα πει επίσης και με τους Ολάντ, Ρέντσι και Μέρκελ, όπως γνωστοποίησε προ ημερών η ίδια η Καγκελάριος, η οποία παραμένει ανυποχώρητη στη στάση της για το θέμα της βίζας: εάν δεν τηρηθούν όλοι οι όροι -72 τον αριθμό- που έχουν συμφωνηθεί, χαλάρωση δεν έρχεται.

Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, τις οποίες επικαλείται το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι δύο πλευρές έχουν κοινό συμφέρον να αποτρέψουν την κατάρρευση της ευρωτουρκικής συμφωνίας της 18ης Μαρτίου για το προσφυγικό και παρά τα όσα ακούγονται, δεν υπάρχει κανένα σημείο ρήξης όσον αφορά την προοπτική μιας συμφωνίας για τη βίζα σε Τούρκους πολίτες. Το βασικό αγκάθι, όπως επισημαίνουν, που έχει απομείνει προς την εκπλήρωση των κριτηρίων, από την πλευρά της Άγκυρας, για την απελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες, είναι η αντιτρομοκρατική νομοθεσία.

O Ταγίπ Ερντογάν στη Χανγκτζόου, παραμονή της Συνόδου των G20 - Πηγή: REUTERS/Lintao Zhang

Η προεργασία έγινε άλλωστε στην Μπρατισλάβα, 24 ώρες νωρίτερα, στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής των ΥΠΕΞ της Ε.Ε. Εκεί, ήταν η πρώτη φορά μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία -και τη σφοδρή κριτική των Ευρωπαίων για τις εκκαθαρίσεις-μαμούθ του καθεστώτος Ερντογάν- που οι Υπουργοί Εξωτερικών των 28 συναντήθηκαν με υψηλόβαθμο αξιωματούχο της Άγκυρας, συγκεκριμένα τον Υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Ομέρ Τσελίκ. «Για πρώτη φορά μετά το πραξικόπημα μιλήσαμε ο ένας στον άλλον και όχι ο ένας για τον άλλο», τόνισε στο Ρόιτερς ο Λουξεμβούργιος ΥΠΕΞ, Άσελμπορν, προσθέτοντας, ότι «δεν μπορούμε ωστόσο να παραβλέψουμε τους κανόνες του δικαίου. Όλοι όσοι ήμαστε στο τραπέζι είπαμε ότι πρέπει [η Τουρκία] να τους σεβαστεί άμεσα».

Ο Τσελίκ μπορεί να εξέφρασε, μιλώντας στους δημοσιογράφους, την απογοήτευσή του για την αρχική αντίδραση των Βρυξελλών στο πραξικόπημα, προσέθεσε όμως ότι πλέον «υπάρχει ισχυρή συναίνεση να επικεντρωθούμε σε μια θετική ατζέντα και να ενισχύσουμε περαιτέρω τη συνεργασία μεταξύ της Τουρκίας και της Ε.Ε.».

Εν κατακλείδι, και με τα λόγια της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, «το βασικό μήνυμα στο οποίο συμφωνούμε είναι, καταρχάς, μία ισχυρή δέσμευση για διάλογο, τουλάχιστον να μιλάμε ο ένας για τον άλλον και ακόμη περισσότερο να μιλάμε ο ένας με τον άλλο, να ακούμε ο ένας τον άλλον και να κατανοούμε την ευρωπαϊκή και την τουρκική κοινή γνώμη».

H σύζυγος του Ταγίπ Ερντογάν, Εμινέ, κατά την άφιξή της στο αεροδρόμιο της Χανγκτζόου - Πηγή: REUTERS/Aly Song

Αμερικανοτουρκικές σχέσεις

Ο Ερντογάν θα συναντηθεί με τον Μπαράκ Ομπάμα -ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, επισκέπτεται για τελευταία φορά την Κίνα ως αρχηγός κράτους- σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία οι σχέσεις των δύο χωρών είναι τεταμένες· τόσο για τις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εντός του συριακού εδάφους -που κυρίως στοχεύουν το συροκουρδικό παρακλάδι του PKK και σύμμαχο της Ουάσιγκτον- όσο και για τον Φετουλάχ Γκιουλέν τον οποίον η Άγκυρα υποδεικνύει ως ενορχηστρωτή του αποτυχημένου πραξικοπήματος και αξιώνει την έκδοσή του από τις ΗΠΑ στις οποίες, και συγκεκριμένα στην Πενσυλβάνια, ζει αυτοεξόριστος.

Ρωσοτουρκικές σχέσεις

Ο πρώτος ηγέτης με τον οποίο μίλησε ο Πούτιν με το που έφτασε, χθες, στη Χανγκτζόου ήταν ο Ερντογάν. Ήταν η δεύτερη συνάντησή τους -είχε προηγηθεί εκείνη προς μηνός στην Αγία Πετρούπολη- μετά το ρήγμα στις ρωσοτουρκικές σχέσεις που προκάλεσε η κατάρριψη από την Τουρκία ενός ρωσικού βομβαρδιστικού, κοντά στα σύνορά της με τη Συρία, στα τέλη του περασμένου έτους. Κράτησε δύο ώρες· ψηλά στην ατζέντα η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας όπως και το συριακό. Η επαναπροσέγγιση των δύο χωρών ξεκίνησε με την υποστήριξη που εξέφρασε προς τον Ερντογάν η Μόσχα με το που εκδηλώθηκε το πραξικόπημα. Η κίνηση αυτή εκτιμήθηκε με το παραπάνω από την Άγκυρα. Έτσι -και μεσούσης της κόντρας με τις ΗΠΑ για τον Γκιουλέν- ο πρωθυπουργός Γιλντιρίμ βροντοφώναξε ότι η χώρα του θα μπορούσε να αφήσει τους Ρώσους να χρησιμοποιήσουν για τις επιχειρήσεις τους στη Συρία την, ταυτισμένη με τους Αμερικανούς, βάση του Ιντσιρλίκ.

Ερντογάν και Πούτιν κατά τη συνάντησή τους στο περιθώριο των G20 - Πηγή: REUTERS

Σινοτουρκικές σχέσεις

Αγκάθι στις σινοτουρκικές σχέσεις συνιστά το θέμα των Ουιγούρων, δηλαδή της καταπιεσμένης τουρκόφωνης μειονότητας που ζει στη βορειοδυτική Κίνα και της οποίας μέλη έχουν αποδυθεί σε ένοπλο αγώνα για απόσχιση. Το Πεκίνο κατηγορεί την Άγκυρα ότι κάνει τα 'στραβά μάτια' επιτρέποντας σε αρκετούς από αυτούς να χρησιμοποιούν το έδαφός της για να περάσουν στη Συρία και να ενταχθούν σε τζιχαντιστικές οργανώσεις. Η Τουρκία, από την πλευρά της, διατρανώνει ότι θα κρατήσει τις πόρτες της ανοικτές για τους Ουιγούρους μετανάστες που διαφεύγουν από αυτό που ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα χαρακτηρίζουν θρησκευτικό διωγμό. Δεν μένει, συνεπώς, παρά να αποδειχθεί το βάθος της συνεργασίας σε θέματα τρομοκρατίας στην οποία συμφώνησαν, χθες, κατά τη συνάντησή τους ο Ερντογάν με τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.

Ερντογάν και Σι Τζινπίνγκ κατά τη συνάντησή τους στο περιθώριο των G20 - Πηγή: REUTERS/Lintao Zhang