Νταβούτογλου: Προδοσία το ταξίδι του Ντεμιρτάς στη Μόσχα

Ενώπιον του Λαβρόφ, ο ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) αναφέρθηκε στην προ μηνός κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού στη Συρία, υποστηρίζοντας ότι «πρέπει να βρεθεί λύση, η οποία δεν θα βλάπτει τα δύο μας έθνη».

«Ασκήσαμε κριτική στις πράξεις της κυβέρνησης όταν είχε καταρριφθεί το ρωσικό αεροσκάφος», δήλωσε ο Ντεμιρτάς, προσθέτοντας ότι «από τις πρώτες ημέρες έχουμε δηλώσει ως κόμμα της αντιπολίτευσης πως δεν υποστηρίζουμε τη θέση υπέρ της επιδείνωσης των σχέσεων με τη Ρωσία».

Παίρνουν το μέρος οιουδήποτε με τον οποίον η Τουρκία αντιμετωπίζει μια κρίση. Αυτό που είπε ο συμπρόεδρος του HDP στη Ρωσία ότι «η κατάρριψη του αεροσκάφους της Ρωσίας από την Τουρκία ήταν λάθος» είναι απολύτως επαίσχυντο και προδοσία.

Με αυτά τα λόγια απάντησε δύο ημέρες μετά στον Ντεμιρτάς ο Αχμέτ Νταβούτογλου, μιλώντας (24/12) σε απονομή βραβείων που διοργάνωσε ο οργανισμός ανάπτυξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων (KOSGEB), στην Άγκυρα.

Όπως μεταδίδει το τουρκικό πρακτορείο Anadolu, o Ντεμιρτάς φέρεται να είπε: «Δεν θεωρούμε σωστό ότι ο κόσμος στην Τουρκία θα πρέπει να πληρώνει για ένα λάθος που έκανε η κυβέρνηση».

Το μήνυμα Ντεμιρτάς ευθυγραμμίζεται ουσιαστικά με τα όσα έχει υποστηρίξει ο Βλαντιμίρ Πούτιν (Vladimir Putin), κάνοντας διαχωρισμό ανάμεσα στους Τούρκους πολίτες και την κυβέρνησή τους. Μπορεί, όμως, κανείς να δει σε αυτό και μια προσπάθεια διείσδυσης του HDP σε ακροατήρια που βλέπουν με δυσπιστία την Pax Ottomana του Ερντογάν και ανησυχούν πως ό,τι χτίστηκε στην οικονομία της Ανατολίας μπορεί να γκρεμιστεί.

Κουρδικός μοχλός πίεσης στο σύστημα Ερντογάν

Υπενθυμίζεται ότι μετά το συμβάν, η Ρωσία προχώρησε σε οικονομικά αντίμετρα, που σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) θα έχουν σημαντική επίπτωση στην τουρκική οικονομία, αφαιρώντας ενδεχομένως 0,3%-0,7% από τους ρυθμούς ανάπτυξης του 2016, εξαιτίας της υποχώρησης στον τουρισμό και στις εξαγωγές τροφίμων.

Τα χειρότερα έπονται στο επόμενο, αν διατηρηθεί το ιδιότυπο τουριστικό εμπάργκο των Ρώσων στην Τουρκία, αφαιρώντας πολύτιμο τουριστικό συνάλλαγμα, με το οποίο η Άγκυρα διατηρεί υπό έλεγχο το ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της.

Οι δηλώσεις περί προδοσίας του Νταβούτογλου δεν έγιναν τυχαία. «Κύριο καθήκον μας είναι να υψώσουμε τη φωνή μας κατά της ρωσικής σκληρότητας. Η υποστήριξη της Ρωσίας ενώ σκοτώνει αμάχους στη Συρία είναι προδοσία όχι μόνο για τη χώρα αυτή, αλλά και για την ανθρωπότητα», τόνισε ο Τούρκος πρωθυπουργός απέναντι στο ακροατήριο των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, που αποτελούν προνομιακό ακροατήριο των κυβερνήσεων Ερντογάν, οι οποίες μέχρι σήμερα εκφράζουν την μικρομεσαία μεταποίηση της βαθιάς Τουρκίας.

Έχοντας κατηγορηθεί επανειλημμένα για την αδυναμία της να εξισορροπήσει τους κλυδωνισμούς στην τουρκική οικονομία που έχουν προκληθεί τα τελευταία χρόνια από τη νομισματική πολιτική των αναπτυγμένων οικονομιών, η κυβέρνηση Ερντογάν αυτοπροβάλλεται ως κοινωνός των δυτικών αξιών, προσπαθώντας να υπερβεί τα εσωτερικά -και πολλές φορές ενδοκυβερνητικά- μέτωπα.

Το αμερικανικό ινστιτούτο στρατηγικών αναλύσεων Stratfor εκτιμά ότι η Μόσχα έχει βρει στους Κούρδους πάτημα για να πιέζει ασφυκτικά την Άγκυρα στο πιο αδύναμο σημείο της.

«Ο Ντεμιρτάς επιθυμεί να δείξει στον Ερντογάν ότι οι Κούρδοι είναι μια πολιτική δύναμη, την οποία δεν μπορεί να παρακαμφθεί με εκλογές, ούτε να συνθλιβεί στους δρόμους», ανέφερε σχετική ανάλυση του ινστιτούτου που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη.

Η κατάσταση στα σύνορα

Το παιχνίδι εξελίσσεται σε τόσα πολλά μέτωπα πλέον, που είναι σχεδόν ακατόρθωτο κανείς να προβλέψει άμεσα το τι μέλλει γενέσθαι.

Ο Ντεμιρτάς επέλεξε να πάει στη Μόσχα, τη στιγμή που η Άγκυρα έχει εξαπολύσει στις κουρδικές περιοχές των νοτιανατολικών επαρχιών της χώρας την μεγαλύτερη και βιαιότερη επίθεση των τελευταίων ετών. Στο Ντιγιάρμπακιρ (Diyarbakir) και κατά μήκος των συνόρων στην Τζιζρέ (Cizre), στη Σιλώπη (Silopi) και στο Νουσαϊντίν (Nusaydin) η κατάσταση θυμίζει εμφύλιο.

Στην άλλη πλευρά των συνόρων, οι συγκρούσεις σε Ιράκ και Συρία, εν αναμονή των ανακατατάξεων και του μοιράσματος εκ νέου της τράπουλας ανάμεσα στους εμπλεκόμενους των μετώπων, αποτελούν ναρκοπέδιο, που απειλεί τον οποιονδήποτε εισέλθει παράτολμα χωρίς σχέδιο.

Στην Ουάσιγκτον επικρατεί εκνευρισμός για την ανεπάρκεια της κυβέρνησης της Βαγδάτης να προωθήσει τις δυνάμεις της κατά του ISIS στο Ραμάντι (Ramandi) 100 χλμ. δυτικά της ιρακινής πρωτεύουσας, παρά την βοήθεια από αέρος Αμερικανών και Βρετανών.

Κι αυτό, τη στιγμή που ο proxy σύμμαχος της Μόσχας στη Δαμασκό φαίνεται να εκμεταλλεύεται καλύτερα την αντίστοιχη στήριξη στα κρίσιμα μέτωπα της Λαττάκειας και του Χαλεπίου.

Παράλληλα, οι Κούρδοι έχουν δείξει δείγματα γραφής στο Σιντζάρ (Sinjar) του Ιράκ, εκδιώκοντας στα μέσα Νοεμβρίου τους τζιχαντιστές από μια συνοριακή πόλη που στέκεται ανάμεσα στα δύο προπύργια του ISIS σε Ιράκ (Μοσούλη) και Συρία (Ράκα).

Αδύναμη να παρέμβει στις περιοχές των Κούρδων της Συρίας, η Άγκυρα αναλώνεται σε τακτικούς ελιγμούς στο βόρειο Ιράκ, σε απόσταση βολής από την Μοσούλη, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ που από τον Ιούνιο έχουν καταλάβει οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους.

Το μοίρασμα της τράπουλας νοτίως του Ντιγιάρμπακιρ

Η προσφυγική τραγωδία, η μετάσταση του Ισλαμικού Κράτους στην Ευρώπη και η ρωσική επέμβαση στη Συρία άλλαξαν άρδην τα δεδομένα, σε μια χρονιά που εξελισσόταν ως η τελική πράξη της πτώσης Άσαντ, μετά την εαρινή προέλαση των ενωμένων στρατών των σουνιτών στη δυτική Συρία.

Δυτικοί σύμμαχοι και Ρωσία ερίζουν τώρα για την επόμενη ημέρα στην πολύπαθη χώρα, επιχειρώντας να επιβάλλουν -τέσσερα και πλέον χρόνια μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου- τη δική τους κυρίαρχη αφήγηση, πάνω στην οποία θα ξεδιπλωθεί η πολιτική μετάβαση.

Κάθε τέτοια αφήγηση ερμηνεύει διαφορετικά τον παράγοντα Ισλαμικό Κράτος και ουσιαστικά περιστρέφεται γύρω από το ερώτημα για το μέλλον του καθεστώτος Άσαντ και κατ’ επέκταση το μέλλον της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αναπόφευκτα σε αυτό το πλαίσιο, η ενδιάμεση Τουρκία (γνωρίζει ότι) αποκτά σημαντικό ρόλο, καθώς για τη Δύση αποτελεί το μοναδικό ανάχωμα απέναντι στη ρωσική στρατιωτική αναγέννηση από τη μια και την ιρανική διείσδυση από την άλλη.

Παράλληλα με τις προτεραιότητες της Ουάσιγκτον, η τουρκική κυβέρνηση επιχειρεί να προωθήσει τη δική της ατζέντα, κάνοντας πολλούς στις ΗΠΑ να αμφισβητούν την αξιοπιστία της Άγκυρας.

Η αμερικανική διοίκηση δεν το κρύβει ότι βλέπει στους Κούρδους έναν πολύτιμο και αξιόπιστο στρατιωτικό σύμμαχο, που ενδεχομένως να εξελιχτεί σε πολύτιμο και αξιόπιστο πολιτικό σύμμαχο στο μέλλον. Προσπαθώντας να προκαταλάβει τις εξελίξεις -και με το χαρτί των ISIS να έχει πλέον καεί-, η Τουρκία σπεύδει να εξουδετερώσει τις εστίες της κουρδικής αντίστασης εντός συνόρων, ώστε στο εγγύς μέλλον να προωθήσει τις θέσεις της εναντίον τους και εκτός αυτών.

Η Ρωσία κατηγορεί ανοιχτά τον Ερντογάν ότι στηρίζει το Ισλαμικό Κράτος. Σε ανύποπτο χρόνο, Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι η Τουρκία έχει ευνοήσει με τη στάση της τους τζιχαντιστές. Οι δυτικοί σύμμαχοι κατηγορούν την Ρωσία ότι η επέμβασή της στη Συρία δεν απειλεί το Ισλαμικό Κράτος, αλλά αντιθέτως το ενισχύει μέσα από την αποδυνάμωση της συριακής αντιπολίτευσης. Η Ρωσία αρνείται τις κατηγορίες και βομβαρδίζει με μεγαλύτερη ένταση κατά δικαίων και αδίκων, με τις διαρροές στα διεθνή Μέσα να κάνουν λόγο για συνεννόηση δυτικών και ρωσικών μυστικών υπηρεσιών στο συριακό μέτωπο. Ο Ταγίπ Ερντογάν (Recep Tayyip Erdoğan) κατηγορεί το HDP για διασυνδέσεις με τους ένοπλους Κούρδους αντάρτες, οι οποίοι, όμως, εμφανίζονται στο στρατιωτικό πεδίο ως η νέμεσις των τζιχανιστών.

Στην πραγματικότητα, οι θέσεις των κυριότερων παικτών στη Μεσοποταμία δεν έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Το νέο δεδομένο στην παλιά εξίσωση είναι ότι η κουρδική υπόθεση έχει περάσει σε μια νέα γενιά ηγετών, που δεν είναι διατεθειμένοι να υποχωρήσουν και να απολέσουν έτσι την ευκαιρία, η οποία έχει ανοιχτεί για τις υποθέσεις τους από τις εξελίξεις σε Ιράκ και Συρία, που εν πολλοίς οφείλονται και στο παράτολμο παιχνίδι της Άγκυρας.