Η νέα γενιά τρομοκρατών σκοτώνει με αυτοκίνητα, αδιακρίτως

Η επίθεση στη Ράμπλα, στη Βαρκελώνη, ήταν το τελευταίο, στη σειρά, τέτοιου τύπου αιματηρό χτύπημα μετά από άλλα αντίστοιχα σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (αλλά και το παρόμοιο, προ ημερών, στο Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια με πρωταγωνιστή τον 20χρονο ακροδεξιό Φιλντς τζούνιορ).

Με άλλα λόγια, το αυτοκίνητο, όπως επιβεβαίωσε, με τον πλέον οδυνηρό τρόπο, και η Ράμπλα, αποτελεί εδώ κι έναν χρόνο, βασικό, και δυστυχώς αποτελεσματικότατο, εργαλείο, στο οπλοστάσιο ακραίων κάθε είδους και κοπής: δεν υπάρχει πιο εύκολο πράγμα από το να το βρει κάποιος ενώ ουδεμία επιδεξιότητα ή εκπαίδευση χρειάζονται για να το ρίξει πάνω σε ανυποψίαστους ανθρώπους. Αρκούν η ιδεολογία του -όποιου- μίσους και στη συνέχεια ο εντοπισμός του «μαλακού στόχου» προς τον οποίον -όπως κατέδειξαν η Ράμπλα και πριν απ' αυτήν το Λονδίνο, η Νίκαια, το Βερολίνο, η Στοκχόλμη- έχει στραφεί πλέον η προτίμηση των εξτρεμιστών.

Η τακτική αυτοκινήτου και «μαλακού στόχου» επιλέγεται κατά κόρον πλέον διότι αποδίδει. Με μηδαμινό κόστος και περιορισμένη δυνατότητα πρόληψης, 'εγγυάται' αίμα, τρόμο και εντέλει ακόμη μεγαλύτερη πόλωση.

Μηδενιστική βία

Μέχρι την ανάδυση του ISIS η τζιχαντιστική τρομοκρατία -με προεξάρχουσα την Αλ Κάιντα- επέλεγε συγκεκριμένους στόχους για να στείλει συγκεκριμένο, κάθε φορά, μήνυμα. Οι επιθέσεις του 2004 στη Μαδρίτη, από εμπνεόμενους από την Αλ Κάιντα τρομοκράτες, ήταν σε αντίποινα για τη συμμετοχή της Ισπανίας στον πόλεμο του Ιράκ. Εκείνες της 11ης Σεπτεμβρίου, δυόμιση χρόνια νωρίτερα, για να χτυπήσουν, όπως είχε πει ο ίδιος ο Οσάμα μπιν Λάντεν, τα σύμβολα δύναμης του μεγαλύτερου εχθρού τους.

Το ISIS, από την άλλη, έχει συστηματοποιήσει τα χτυπήματα κατά πάντων αδιακρίτως. Σε αντίθεση με την άποψη που επικρατούσε παλιότερα στους κόλπους της ισλαμιστικής/τζιχαντιστικής τρομοκρατίας, ό,τι αυτή η τακτική είναι αντιπαραγωγική, οι τυχαίες επιθέσεις κατά ανυπεράσπιστων πολιτών αποτελούν πλέον τον κανόνα αφότου το ISIS άρχισε να προτρέπει -και εξακολουθεί να το κάνει- τους εγκαθέτους του να χτυπούν οπουδήποτε, οποιονδήποτε, με ό,τι μέσο διαθέτουν. Έτσι, όλοι αποτελούν «στόχο» αφής στιγμής υποδεικνύονται ως 'οι άλλοι'. Στους εχθρούς συμπεριλαμβάνονται οι μουσουλμάνοι που δεν ασπάζονται την ιδεολογία του (και τους οποίους αποκαλεί 'αποστάτες') και βεβαίως οι 'άπιστοι' για τους οποίους γάλλοι πολίτες μαχητές του ISIS καλούσαν σε βίντεο μίσους -που είχε ευρύτατα κυκλοφορήσει προ διετίας- ομοϊδεάτες τους να τους εξολοθρεύσουν: «σκοτώστε τους, φτύστε τους στα μούτρα και πατήστε τους με τα αυτοκίνητά σας. Κάντε ό,τι μπορείτε για να τους εξευτελίσετε, διότι μόνο αυτό αξίζουν». Για το ISIS υπάρχουν δύο ανταγωνιστικά αξιακά συστήματα στον κόσμο: το 'καλό' δικό του, το 'κακό' όλων των άλλων. Ή όπως το έθετε σε ανάρτησή της στο twitter ιδιαίτερα δραστήρια στα σόσιαλ μίντια αλλοδαπή μαχήτρια της οργάνωσης, γνωστή με το προσωνύμιο Umm Khattab, «είτε στο στρατόπεδο της πίστης, είτε στο στρατόπεδο της απιστίας· μέση δεν υπάρχει».

Και τώρα -τι;

Αν δεν κατανοηθούν επαρκώς οι αιτίες που οδηγούν ολοένα και περισσότερους -νέους στην πλειοψηφία τους- ανθρώπους στο βίαιο εξτρεμισμό και/ή την τρομοκρατία, ανάσχεση δεν θα υπάρξει.

Πάρτε, για παράδειγμα, την περίπτωση των δεύτερης και τρίτης γενιάς μουσουλμάνων, παιδιά και εγγόνια μεταναστών, που γεννήθηκαν σε χώρες της Δύσης και στη συνέχεια στράφηκαν εναντίον τους προσχωρώντας στο ISIS. Πώς δόμησαν αυτή τη νέα ταυτότητα; Γιατί αποστασιοποιήθηκαν από την προηγούμενη; Μήπως διότι η νέα τούς επιτρέπει να δομήσουν θετική αυτο-εικόνα; Επίσης, η δόμηση νέας ταυτότητας δεν είναι κάτι το οποίο επιτυγχάνεται εν μία νυκτί. Πού και πώς ξεκίνησε αυτή η διαδικασία; Ποιοι τους ώθησαν να υιοθετήσουν ακραίες πεποιθήσεις, λειτουργώντας -όπως αριστοτεχνικά αναφέρει η κοινωνική ψυχολογία- ως «επιτηδευματίες ταυτότητας»; Ποιοι, δηλαδή, αντλώντας δύναμη από την πιθανή αίσθηση απομόνωσης και τις εσωτερικές συγκρούσεις που βιώνουν οι μουσουλμάνοι δεύτερης και τρίτης γενιάς και υπερτονίζοντας τις διαφορές μουσουλμάνων και δυτικών δημιούργησαν σταδιακά το διαχωρισμό 'πιστοί μουσουλμάνοι - άπιστοι δυτικοί', βοηθώντας στη γέννηση ακόμη περισσότερων στερεοτύπων και προκαταλήψεων, μειώνοντας, ταυτοχρόνως, την ανεκτικότητα σε αντίθετες απόψεις;

Γνώμη μου είναι πως όσο κι αν ψάξει κάποιος στα βουνά και τις ερήμους της Συρίας και του Ιράκ -απαντήσεις δεν θα βρει. Αντίθετα θα τις εντοπίσει στο 'ευρωπαϊκό πεδίο της μάχης' -στο Λονδίνο, το Παρίσι, τις Βρυξέλλες, τη Μαδρίτη, το Βερολίνο και αλλού- 'σκαλίζοντας' το κοινωνικό υπέδαφος που επέτρεψε στο ISIS να ασκεί γοητεία και έλξη.