Παγκόσμιο Κύπελλο 2018: Ο σεξισμός βάζει «γκολ» στο Μουντιάλ

Το φάσμα του σεξισμού και σ’αυτό το παγκόσμιο Κύπελλο ήταν ευρύ: Από την αμφιλεγόμενη διαφήμιση του Burger King Ρωσίας που πρόσφερε έπαθλο 47.000 δολαρίων και δωρεάν χάμπουργκερ για μία ζωή σε όποια γυναίκα καταφέρει (!) να μείνει έγκυος από παίκτη του Παγκόσμιου Κυπέλλου έως το εγχειρίδιο της Αργεντίνικης Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου προς παίκτες, δημοσιογράφους και ειδικό προσωπικό με ολόκληρο κεφάλαιο αφιερωμένο στο «Πώς να ρίξετε Ρωσίδες».

Σε μία συγκυρία όπου το παγκόσμιο κίνημα #MeToo γιγαντώνεται, μία από τις μεγαλύτερες αθλητικές διοργανώσεις στον πλανήτη αποδείχτηκε κατώτερη των περιστάσεων απέναντι στο λεγόμενο «αδύναμο» φύλο. Σύμφωνα με τη FIFA, από τους 16.000 διαπιστευμένους δημοσιογράφους, μόλις το 14% ήταν γυναίκες. Με πλήθος καταγγελιών για σεξουαλικές επιθέσεις και διαδικτυακές παρενοχλήσεις, οι τελευταίες εβδομάδες αποδείχτηκαν πραγματική πρόκληση για πολλές από αυτές.

Το πρώτο συμβάν που έκανε το γύρο του κόσμου είχε πρωταγωνίστρια τη δημοσιογράφο Χουλιέθ Γκονζάλες Τεράν. Κατά τη διάρκεια ζωντανής σύνδεσης, από την πόλη Σαράνσκ για λογαριασμό της ισπανικής Deutsche Welle, ένας μεγαλόσωμος άνδρας εμφανίζεται, θωπεύει το στήθος της και τη φιλάει.

Η δημοσιογράφος, φαινομενικά ψύχραιμη, συνέχισε την ανταπόκριση. Λίγο μετά, μέσω του λογαριασμού της στο Instagram, έγραφε: «Δε μας αξίζει αυτή η συμπεριφορά. Είμαστε εξίσου επαγγελματίες με την αξία μας. Κι εγώ νιώθω τη χαρά του ποδοσφαίρου, όμως πρέπει να αναγνωρίζουμε τα όρια μεταξύ στοργής και παρενόχλησης».

#DeixaElaTrabalhar

Η περίπτωση της Τεράν είναι μόλις μία από τις πολλές μεταξύ των δημοσιογράφων γένους θηλυκού. Στη Βραζιλία, οι επανειλημμένες παρενοχλήσεις σε δημοσιογράφους «γέννησε» το κίνημα #DeixaElaTrabalhar – ή «Αφήστε τη να κάνει τη δουλειά της».

Η εκστρατεία αυτή ξεκίνησε τον Μάρτιο, με αφορμή ένα φιλί (μία απόπειρα φιλιού, ακριβέστερα) σε ζωντανή σύνδεση στην Μπρούνα Ντιάλτρι, δημοσιογράφο της Esporte Interativo.

Η Βραζιλιάνα δημοσιογράφος, Αμάντα Κέστελμαν που δουλεύει για την GloboEsporte, εκτιμά πως μέρος του προβλήματος είναι η διαδεδομένη πεποίθηση πως το ποδόσφαιρο είναι ένα σπορ από άνδρες για άνδρες.

«Ήμουν στη Ρωσία το 2014 για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Σότσι αλλά το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι πολύ χειρότερο γιατί συγκεντρώνει τους χειρότερους οπαδούς που πιστεύουν πως πρόκειται για αμιγώς ανδρικό άθλημα», αναφέρει στο CNN και προσθέτει: «Το πρόβλημα είναι εξαιρετικά έντονο στους δρόμους με τους οπαδούς και τους μεθυσμένους. Κάποια στιγμή βγήκα από το μετρό και ζήτησα από έναν άνδρα να με συνοδεύσει γιατί υπήρχε μια παρέα που με έδειχνε και γελούσε. Σε φίλη μου και συνάδελφο επιτέθηκαν δύο φορές ενώ βρισκόταν σε ζωντανή σύνδεση για να τη φιλήσουν. Πώς μπορείς να το κάνεις αυτό σε μία γυναίκα όταν δεν είναι σύμφωνη;»

Επρόκειτο για τη Χούλια Γκουιμαράες, δημοσιογράφο σε TV Globo και SportTV, που κέρδισε τον παγκόσμιο θαυμασμό όταν απώθησε οργισμένη οπαδό που προσπάθησε να τη φιλήσει. «Ήταν φρικτό. Ένιωσα ανήμπορη και ευάλωτη. Αυτή τη φορά αντέδρασα. Όμως, είναι θλιβερό το ότι κάποιοι δεν κατανοούν πως δεν έχουν το δικαίωμα να κάνουν κάτι τέτοιο», τόνισε η ίδια στο Globo Esporte.

Μεταξύ όσων είχαν την ίδια τύχη με την Γκουιμαράες, η Σουηδή Μαλίν Γουόλμπεργκ, η Αργεντίνα Άγος Λαρόκα, η Γαλλίδα Κεθεβάν Γκοργιεστανί.

Τα περιστατικά αυτά δεν καταγράφονται μόνον εκτός γηπέδων από φιλάθλους αλλά και εντός από οπαδούς, ακόμη και συναδέλφους των γυναικών δημοσιογράφων. Στη Βρετανία, η Βίκι Σπαρκς, η γυναίκα που έγραψε ιστορία ως η πρώτη που περιέγραψε αγώνα Παγκοσμίου Κυπέλου ζωντανά στην τηλεόραση, δέχτηκε καταιγισμό βιτριολικών σχολίων στα social media. Ενώ ακόμη κι ένα από τα μεγαλύτερα πρακτορεία εικόνας παγκοσμίως υπέπεσε στο ολίσθημα μιας, πολιτικώς μη ορθής, επιλογής: Της συλλογής εικόνων με τις «πιο σέξι φαν του Παγκοσμίου Κυπέλλου».

«Όχι» στην παγιοποίηση του σεξισμού

Ωστόσο, αν κάτι ήταν διαφορετικό σ’αυτή τη διοργάνωση, είναι το ότι τίποτα δεν έμεινε αναπάντητο: Τα θύματα και οι απανταχού υποστηρικτές τους, άνδρες και γυναίκες, αξίωναν δικαίωση για το προφανές, απαιτούσαν με κάθε ευκαιρία να μη γίνει το χυδαίο κανονικότητα, αναγκάζοντας, μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις τους θύτες να υποχωρήσουν ή να ανακαλέσουν.

Η περιγραφή του αγώνα Πορτογαλία – Μαρόκο για τη φάση των ομίλων από τη Βίκι Σπαρκς στο BBC προκάλεσε βιτριολικά σχόλια στα social media - Maddie Meyer/Getty Images

Όπως ο Τζέισον Κάντι, πρώην παίκτης της Τσέλσι και της Τότεναμ που, μετά τα δηλητηριώδη σχόλιά του για τη Σπαρκς, απολογήθηκε μέσω Twitter: «Υπάρχουν φορές που πρέπει να παραδεχτείς πως δεν είχες δίκιο και ήσουν παντελώς ηλίθιος – και αυτή είναι μία από αυτές τις φορές».

Όπως η Burger King που απολογήθηκε και απέσυρε τη διαφήμιση, όπως το Getty Images που, επίσης απέσυρε τη συλλογή φωτογραφιών, εκδίδοντας ανακοίνωση για την εσφαλμένη επιλογή.

Το ZDF δε, το ένα εκ των δύο κρατικών δικτύων της Γερμανίας, έκανε ένα ακόμη πιο θεαματικό βήμα κατά του σεξισμού, κινώντας ποινική δίωξη κατά δύο χρηστών των social media που κατηγορούνται πως, με ομοβροντία σεξιστικών σχολίων, στοχοποίησαν την Κλαούντια Νόιμαν, μία από τις κεντρικές παρουσιάστριες του καναλιού.

«Ίσως οι άνδρες χρειάζονται μια μικρή όαση όπου τους επιτρέπεται να είναι πάλι παιδιά. (…) Είτε πρόκειται για γυναίκες δημοσιογράφους, ομοφυλόφιλους παίκτες ή ποδοσφαιριστές μετανάστες, κάποιοι αρνούνται να αποδεχτούν πως ορισμένες προκαταλήψεις έχουν ‘πεθάνει’», ανέφερε η Νόιμαν στη γερμανική Zeit, δίνοντας το στίγμα μιας βραδύκαυστης μεν, αλλαγής δε.